Ngăn lợi ích nhóm tác động vào việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất

PGS.TS Phạm Hữu Nghị, Ủy viên Hội đồng tư vấn Dân chủ và Pháp luật UBTƯ MTTQ Việt Nam phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quang Vinh

Mức bồi thường cần căn cứ vào giá đất theo giá thị trường tại thời điểm thu hồi đất

Chiều 20/2, tại Hà Nội Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị lấy ý kiến Hội đồng tư vấn Dân chủ và Pháp luật, các chuyên gia, nhà khoa học vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Tại hội nghị, ông Đỗ Duy Thường, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật cho rằng, thực tiễn trong quy trình thu hồi đất có những khó khăn, tồn tại dẫn đến xảy ra khiếu kiện phức tạp, đông người, do chưa có đầy đủ quy phạm pháp luật, hoặc còn hạn chế về nhận thức pháp luật, về sự phối hợp chưa đồng bộ trong hệ thống chính trị ở mỗi cấp.

Bởi vậy ông Thường cho rằng, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất cần có quy định bảo đảm nguyên tắc: dân chủ, công khai, minh bạch, chính xác.

Bảo đảm hài hòa lợi ích nhà nước, doanh nghiệp và nhân dân, để từng bước hạn chế khiếu kiện bức xúc, nhất là tránh xảy ra xung đột phức tạp.

Ông Đỗ Duy Thường. Ảnh: Quang Vinh

Ông Đỗ Duy Thường cũng cho rằng, mức bồi thường bằng tiền cần căn cứ vào giá đất theo giá thị trường tại thời điểm thu hồi đất; đồng thời việc thu hồi và bồi thường, thực hiện tái định cư phải bảo đảm cho người bị thu hồi có chỗ ở, có điều kiện sống tốt bảo đảm thu nhập bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, nhất là đối với gia đình chính sách, hộ nghèo, người cô đơn.

Cho ý kiến, luật sư Trần Hữu Huỳnh cũng nhấn mạnh, việc xem xét khía cạnh về chỗ ở, điều kiện sống thì tương đối trực quan, song khó nhất là việc xác định vấn đề thu nhập liệu có bằng hoặc cao hơn nơi ở cũ hay không.

Đây là điểm rất dễ xảy ra khiếu nại, khiếu kiện, và khó xét xử.

"Hơn nơi ở cũ là hơn thế nào, thu nhập là bao gồm những thu nhập gì? Tôi nghĩ những vấn đề khác dễ đo đếm, riêng vấn đề này tôi băn khoăn không biết có nên để nguyên tắc này vào không?

Hiện nay cách tiếp cận của Luật Đất đai đối với việc thu hồi chỉ chú ý đến khía cạnh vật chất, không chú ý đến khía cạnh tinh thần, tình cảm, đời sống, quá khứ của con người, của những gia đình bị thu hồi", ông Huỳnh đặt vấn đề.

Thẩm quyền điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có quá rộng?

PGS.TS Phạm Hữu Nghị, Ủy viên Hội đồng tư vấn Dân chủ và Pháp luật UBTƯ MTTQ Việt Nam cho rằng, quy định về rà soát quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là cần thiết.

Tuy nhiên, cần quy định rõ hơn về cơ quan chịu trách nhiệm rà soát, tiêu chí, căn cứ của việc rà soát.

Để hạn chế việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trở thành phổ biến, từ đó làm mất tính ổn định của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

PGS.TS Phạm Hữu Nghị đề xuất cần quy định về các nguyên tắc và việc lấy ý kiến nhân dân về việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có các nguyên tắc thì việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cũng phải có nguyên tắc.

Có thể áp dụng các nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất như các nguyên tắc của việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là cơ chế ngăn ngừa nhóm lợi ích tác động vào việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất vì lợi ích riêng, trục lợi của mình.

Bà Trương Thị Ngọc Ánh phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quang Vinh

Kết luận hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh khẳng định, các ý kiến phát biểu tại Hội nghị sẽ được tiếp thu đầy đủ và thể hiện trong báo cáo của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, báo cáo sẽ được Ban Thường trực gửi đến Chính phủ và các cơ quan có liên quan nhằm điều chỉnh các luật cho phù hợp với tình hình thực tế.