Phạm nhân nghèo không khắc phục nổi hậu quả vẫn được vào diện đặc xá?

Đề xuất “nới” điều kiện xếp loại chấp hành án phạt tù của phạm nhân

Dự thảo Luật Thi hành án hình sự sửa đổi, bổ sung quy định về xếp loại chấp hành án theo hướng không lấy kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra để nhận xét, đánh giá và xếp loại quá trình chấp hành án phạt tù của phạm nhân.

Thẩm tra nội dung này, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, Thường trực Ủy ban này cơ bản nhất trí việc sửa đổi quy định về xếp loại chấp hành án phạt tù theo hướng xếp loại theo tháng, quý.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc việc bỏ quy định liên quan đến điều kiện về kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của phạm nhân gây ra để nhận xét, đánh giá và xếp loại chấp hành án.

“Kết quả khắc phục hậu quả là căn cứ quan trọng để đánh giá ý thức chấp hành bản án của phạm nhân, bảo đảm quyền lợi cho bị hại trong vụ án hình sự”, ông Tùng nêu lý do.

Góp ý, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyên và Giám sát Lê Thị Nga cho rằng, kết quả khắc phục hậu quả thể hiện ý thức của phạm nhân.

Nêu thực tế có một số phạm nhân gia đình nghèo nên không thể khắc phục được, nhưng theo bà Nga, phải đưa vào kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù, người ta mới tự giác, tự nguyện khắc phục, nếu không sẽ ảnh hưởng đến quyền của bị hại.

Vì thế, bà Nga đồng ý với ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp và cho biết thêm, việc này đã được thực hiện tương đối nề nếp, cũng đảm bảo cho công tác thi hành án dân sự được tốt hơn.

Giải trình sau đó, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng nói, quy định như dự thảo luật nhằm tháo gỡ một phần bất công bằng với những người không có điều kiện khắc phục hậu quả.

“Họ mãi chịu xếp loại chấp hành hình phạt tù kém, dù chấp hành rất tốt nội quy, kỷ luật lao động sản xuất vượt năng suất, học tập đều tốt, nhưng vì nghèo không thi hành nổi bản án còn lại. Họ không được giảm án, không được đưa vào diện đặc xá”, ông Hùng nêu thực tế.

Ông Hùng cho biết, cùng với quy định như dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Công an sẽ có thông tư cụ thể để giải quyết vấn đề này mang tính công bằng, hợp lý hơn trong thi hành án hình sự.

Thu thập thông tin mống mắt, ADN, giọng nói của phạm nhân có làm phát sinh kinh phí lớn?

Quy định mới nữa, dự thảo luật bổ sung nhiều quyền của phạm nhân như được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật.

Dự thảo luật cũng bổ sung quy định về thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân. Theo đó, trại giam, trại tạm giam có trách nhiệm thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân, gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói đối với những trường hợp chưa có thông tin.

Ông Tùng cho biết, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành bổ sung quy định về quyền của phạm nhân như được lưu trữ trứng, tinh trùng, cũng như tán thành bổ sung quy định về thu thập thông tin sinh trắc học của những trường hợp phạm nhân chưa cỏ thông tin.

Bày tỏ quan điểm tán thành bổ sung thêm quyền của phạm nhân, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga nói, điều này, vừa thể hiện tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc, vừa tạo cơ hội cho phạm nhân thực hiện nguyện vọng cống hiến cho gia đình, cộng đồng, tạo động lực phấn đấu, cải tạo lao động tốt, sớm được tái hòa nhập cộng đồng.

Điều cơ quan thẩm tra lo ngại là yêu cầu thu thập thông tin sinh trắc học sẽ làm phát sinh khoản kinh phí rất lớn.

“Đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ mục đích của việc thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân, đồng thời cần tăng cường ứng dụng chuyển đổi số, công nghệ thông tin để chia sẻ, cập nhật dữ liệu, tránh lãng phí trong quá trình triển khai thực hiện”, ông Tùng nói.

Bà Nga cũng đồng ý với cân nhắc của Ủy ban Pháp luật Tư pháp, đề nghị đánh giá nguồn lực để thực hiện quy định này.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho hay, việc bổ sung quy định thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân là kế thừa quy định trước.

Hiện trại giam, trại tạm giam có trách nhiệm thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân nhưng mới chỉ khuôn mặt, vân tay, thì dự thảo luật bổ sung thêm “mống mắt, ADN, giọng nói”.

Theo ông Hùng, việc thu thập thông tin sinh trắc học là bình thường, không vi phạm nhân quyền. Bởi, công dân bình thường cũng tự nguyện cung cấp sinh trắc học của mình cho cơ quan Nhà nước trong quản lý tài khoản ngân hàng, thuế…

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng khẳng định, hệ thống hạ tầng cơ sở lưu trữ về con người của Bộ Công an có đầy đủ điều kiện để thu thập sinh trắc học mà không phát sinh kinh phí, không phát sinh bộ máy.

“Việc này chúng tôi có thể triển khai ở tất cả trại giam, trại tạm giam, cơ sở lưu trú mà không phát sinh kinh phí và chi phí”, Thứ trưởng Bộ Công an khẳng định.

Dự án Luật Thi hành án hình sự sửa đổi sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp 10 tới đây.