"Cơn lốc" chứng khoán, bất động sản có tác động nhất định đến nguồn cung xăng dầu

Việt Nam chưa bao giờ thiếu nguồn cung xăng dầu

Sáng 22/10, Quốc hội thảo luận tại tổ về tình hình kinh tế, xã hội, ngân sách. Phát biểu thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, về nguồn cung xăng dầu, Việt Nam chưa bao giờ thiếu. Cho đến thời điểm này, dư luận cho rằng thiếu nguồn cung trong nước là hoàn toàn không chính xác.

"Chúng tôi có những cơ sở, số liệu, kiểm tra, đánh giá một cách rất chi tiết. Hàng ngày, chúng tôi có lực lượng quản lý thị trường, Vụ Thị trường trong nước kết hợp với Sở Công thương kiểm soát từng địa bàn, nắm lượng hàng".

Cụ thể, Bộ trưởng cho biết, tới ngày 30/9, còn hàng dự trữ thương mại là hơn 1,25 triệu m3 xăng dầu; năng lực sản xuất của 2 nhà máy lọc dầu trong tháng 10 đảm bảo 80% nguồn cung trong nước (1,7 - 1,75 triệu m3), tương đương 1,36 triệu m3. Tức là có khoảng 2,6 triệu m3 xăng dầu.

Ngoài ra, 34 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu trong tháng 10 khoảng 500.000 m3 xăng dầu. Tổng chung có khoảng 3 triệu m3 xăng dầu trong thời điểm cuối tháng 9, giữa tháng 10.

Với lượng dự trữ này, ông Diên khẳng định hoàn toàn đáp ứng nguồn cung trong nước tới gần hết tháng 11. Sang tháng 11 các doanh nghiệp tiếp tục sản xuất, nhập khẩu.

Giải thích về nguồn cung không thiếu nhưng bán ra thị trường có khó khăn, Bộ trưởng nói khó khăn này là trên cả nước. Doanh nghiệp phải mua giá cao, nhập giá cao kỳ trước, bán trong kỳ với giá thấp thì lỗ, "mà đã lỗ thì ai dám làm".

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng, hàng loạt chi phí đã lỗi thời, từ lợi nhuận định mức, chi phí định mức, chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về cảng; Chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước về các kho bãi… đều bất cập, lạc hậu.

Về việc cửa hàng xăng dầu ở TP HCM, miền Tây đóng cửa và dư luận đặt vấn đề trách nhiệm quản lý thuộc ngành Công thương, Bộ trưởng Diên cho biết, Bộ được giao quản lý mặt hàng này. Tuy nhiên, quản lý xăng dầu gồm 7 Bộ, ngành và địa phương cùng chịu trách nhiệm. Trong đó, Bộ Công thương chỉ được giao làm sao đảm bảo nguồn cung xăng dầu ra thị trường, quản lý hệ thống phân phối từ doanh nghiệp đầu mối cho tới thương nhân phân phối.

Theo Bộ trưởng Diên, trong hệ thống kinh doanh xăng dầu hiện có 4 tầng nấc: Doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối (đơn vị nhận hàng từ doanh nghiệp đầu mối), đại lý/tổng đại lý và cửa hàng bán lẻ. Trong đó, tổng đại lý/đại lý và cửa hàng bán lẻ có khoảng 17.000 cửa hàng, đây là hệ thống do chính quyền các tỉnh, thành phố cấp, quản lý trực tiếp.

"Trong phân phối, chúng tôi có nguồn nhưng để phân phối được, ngoài kiểm soát, điều phối doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối, thì cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương quản lý, kiểm soát và xử lý hệ thống đại lý/tổng đại lý. Có như vậy mới đồng bộ", Bộ trưởng nói và cho biết thêm: Về thuế, chi phí định mức, chi phí kinh doanh xăng dầu… trong giá xăng dầu là Bộ Tài chính. Bộ Giao thông vận tải đảm bảo lưu thông mặt hàng này. Quản lý chất lượng xăng dầu là Bộ Khoa học Công nghệ, quản lý môi trường là Bộ Tài nguyên môi trường.

Vì sao chỉ xảy ra thiếu hụt xăng dầu ở phía Nam?

Về thực trạng thiếu hụt xăng dầu ở phía Nam, ông Diên khẳng định, khu vực này có lượng đáng kể xăng dầu trôi nổi, kể cả xăng dầu lậu, giả.

Dẫn chứng tháng 8 vừa qua đã bắt được vụ sản xuất, buôn xăng dầu lậu hàng trăm triệu lít, ông Diên lý giải, có lượng xăng trôi nổi như vậy, người kinh doanh không quan tâm tới chi phí định mức, chiết khấu cũng như không quan tâm chuyện mua của ai một cách ổn định. Giờ siết chặt xăng dầu lậu, chỉ còn xăng dầu chính thống. Mà xăng dầu chính thống, nguồn cung thế giới thiếu, giá biến động nên khó khăn, chiết khấu thấp. Đang kiếm được nhiều tiền, giờ ít hơn, thậm chí lỗ, thì không ai làm.

Thực tế nữa cũng được Bộ trưởng nhìn nhận, bên cạnh nhiều doanh nghiệp "vơi tiền" vì tham gia bất động sản, chứng khoán, thì còn có lý do về tín dụng.

"Doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối hay đại lý khi kinh doanh lĩnh vực này đều được ngân hàng mở một khoản để vay. Hạn mức này quy định từ trước khi giá xăng dầu trước chỉ 50-60 USD/thùng nhưng giá hiện giờ tăng 2 lần nhưng hạn mức tín dụng chỉ có thế. Thì những doanh nghiệp làm ăn đứng đắn, không làm ngoài ngành, cũng không có tiền để nhập, chưa kể có anh làm tay trái nọ kia", Bộ trưởng phát biểu.

Nguyên nhân nữa, theo Bộ trưởng, thông thường trước đây các doanh nghiệp trong hệ thống kinh doanh khu vực này có nhiều nguồn lấy, cùng lúc ký với nhiều doanh nghiệp đầu mối nhưng ký rồi lại không nhập, không mua trong thời gian dài nên doanh nghiệp đầu mối có quyền từ chối.

Bộ trưởng cũng kiên trì quan điểm là doanh nghiệp nào sai thì kiên quyết xử lý theo luật.

"Nghị định 95 sửa đổi Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu đã có hiệu lực, tất nhiên cơn lốc vừa qua bộc lộ nhiều khuyếm khuyết và sẽ nghiên cứu sửa đổi", ông Diên cho biết.

Theo ông Diên, nếu rút giấy phép thương nhân phân phối, đồng nghĩa chặt đứt nguồn cung cửa hàng bán lẻ, đại lý. Vì thế "không thể có chuyện quýt làm cam chịu. Sau này chúng tôi sẽ làm theo hướng, anh vi phạm thì lần 1 phạt tiền; Lần 2 phạt tiền cao hơn và lần 3 thu hồi giấy phép. Anh đi thì người khác sẽ đến, trăm người bán, vạn người mua", Bộ trưởng nêu quan điểm.

Bộ trưởng cũng chia sẻ rằng, OPEC tuyên bố giảm 2 triệu thùng một ngày. Nga sẽ cắt giảm sản lượng tương đương 2 triệu thùng một ngày. Châu Âu đang phải đổ tiền mặt ra nhập xăng dầu. Dự báo thị trường năng lượng, xăng dầu thế giới thời gian tới còn tồi tệ hơn, nếu tình hình địa chính trị thế giới không thay đổi.