Khánh Hòa: Nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Đại diện tỉnh Khánh Hòa đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar. Ảnh: Lê Hiền

Di tích Tháp Bà Ponagar có niên đại xây dựng từ khoảng thế kỷ thứ VIII đến thế kỷ XIII, được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia năm 1979 và Lễ hội Tháp Bà được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2012. Tháp Bà có giá trị đặc biệt tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật, văn hóa, lịch sử; hiện còn bảo lưu 14 đạo sắc phong và 28 đơn vị minh văn trên các Bia ký cùng nhiều hiện vật quý hiếm khác.

Trải qua quá trình giao lưu, đan xen, tiếp biến văn hóa của lịch sử dân tộc, di tích Tháp Bà hàm chứa những giá trị tiêu biểu của hai dân tộc Chăm - Việt qua hình tượng nữ thần Ponagar cũng như tín ngưỡng văn hóa truyền thống lâu đời của cộng đồng dân tộc Việt và Chăm, được duy trì, tiếp nối liên tục và đã trở thành trung tâm thờ Mẫu của các tỉnh khu vực Nam Trung bộ để cầu mong cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cuộc sống bình yên, ấm no và hạnh phúc.

Bên cạnh đó, Khánh Hòa còn được biết tới với tên gọi “Xứ Trầm hương”, một thương hiệu nổi tiếng của cả nước, gắn liền với đó là hình tượng của nữ thần Ponagar/Thiên Y A Na. Hình tượng nữ thần Ponagar/Thiên Y A Na được những nghệ nhân thực hành nghề Trầm hương tôn vinh là thủy tổ của nghề.

Trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, hiện nay đã có nhiều làng nghề, hợp tác xã, nhóm nghề, hộ gia đình làm nghề trầm hương, góp phần tạo ra các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc nổi tiếng từ trầm hương như: Nhang trầm, vòng trầm, tượng trầm, tinh dầu trầm,… trong đó nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ trầm hương đạt chất lượng cao và uy tín ở trong nước và trên thế giới, đạt chứng nhận chất lượng OCOP quốc gia, góp phần khẳng định thương hiệu “Trầm hương Khánh Hòa”.

Hiện nay, nghề khai thác trầm hương Khánh Hòa vẫn được người dân bảo tồn, gìn giữ những tri thức dân gian trong việc duy trì những kinh nghiệm để phát triển, tái tạo, chế tác làm phong phú và đa dạng các sản phẩm trầm hương đến với mọi người, mọi nhà; tạo nên các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc và là quà tặng du lịch độc đáo của du khách khi đến với “Xứ Trầm hương - tỉnh Khánh Hòa”.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt, Tháp Bà Ponagar chính thức được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 152/QĐ-TTg ngày 17/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, “Tri thức khai thác và chế biến Trầm hương Khánh Hòa” cũng được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1651/QĐ-BVHTTDL ngày 3/6/2025 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Trần Quốc Nam – Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Khánh Hòa tiếp tục nghiên cứu, tham mưu, đề xuất UBND tỉnh các giải pháp cụ thể nhằm bảo tồn và phát huy hiệu quả hơn nữa các giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu, đặc sắc của Khánh Hòa gắn với Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar Nha Trang và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Tri thức khai thác và chế biến Trầm hương Khánh Hòa”.

Lễ công bố và đón nhận các danh hiệu di sản văn hóa (Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Tri thức khai thác và chế biến Trầm hương Khánh Hòa) nhằm góp phần vinh danh các giá trị di sản văn hóa có giá trị đặc biệt tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa về nhiều mặt: Văn hóa, nghệ thuật, kiến trúc, lịch sử…; qua đó, góp phần định hướng và xây dựng phương án quản lý, bảo tồn và phát huy ngày càng có hiệu quả giá trị các di sản văn hóa truyền thống của dân tộc, làm tiền đề gắn kết với việc quảng bá thương hiệu của tỉnh Khánh Hòa và thúc đẩy phát triển kinh tế - du lịch của tỉnh.