Mùa cấy giữa lưng trời ở Lùng Vài

Thôn Lùng Vài nằm nép mình nơi lưng chừng núi, thuộc phường Hà Giang 1, tỉnh Tuyên Quang. Bản làng của người Dao đã quần cư từ bao đời nay, nơi cuộc sống gắn bó mật thiết với ruộng bậc thang, máng nước, mùa màng và nhịp xoay của đất trời. Mỗi độ nước đổ về, những bậc ruộng lại uốn lượn theo triền núi, xếp lớp như tấm áo mềm của đất mẹ. Ánh mặt trời phản chiếu trên mặt ruộng loang loáng sắc bạc, sáng lên trong đó cả nụ cười lẫn hy vọng. Vẻ đẹp ấy – thân quen mà thiêng liêng như thể là máu thịt, là linh hồn của miền rừng núi.

Dòng nước từ máng gỗ đổ xuống ruộng bậc thang – thanh âm nguyên sơ như tiếng gọi của đại ngàn đánh thức mùa vụ mới.

Tôi đến Lùng Vài vào đúng mùa vụ bắt đầu. Dưới chân núi, nước từ các khe suối được dẫn qua những máng tre, máng gỗ đổ xuống ruộng bậc thang đang chờ cấy. Âm thanh ấy – trong trẻo, nguyên sơ như tiếng gọi thức giấc của đại ngàn. Không chỉ là tiếng nước chảy, mà như nhịp tim của rừng đập vào lòng đất, đánh thức cả trời xanh. Mỗi máng nước, mỗi thửa ruộng nơi đây đều là dấu tích của bao thế hệ người Dao lặng lẽ vun trồng, cần mẫn gìn giữ bằng bàn tay thô ráp và trái tim bền bỉ. Ở Lùng Vài, nước không chỉ là nguồn sống, mà còn là lời ước hẹn giữa con người với thiên nhiên cho một mùa no ấm.

Khi sương chưa tan hẳn, từng tốp người đã bắt đầu xuống ruộng. Người cõng bó mạ xanh mướt trên vai, người khom lưng cấy, tay thoăn thoắt cắm từng cây mạ xuống đất bùn. Những dáng lưng còng giữa triền ruộng, những bàn tay dập dìu theo nhịp nước, như đang múa một điệu múa thầm lặng của sự sống. Không vội vã, chẳng ồn ào bởi nơi đây, mọi bước đi đều chậm rãi, chắc nịch như chính nhịp sống bền bỉ của núi rừng. Trong ánh nắng sớm đầu ngày, ruộng bậc thang như một tấm gương trời, phản chiếu khát vọng an lành, bình yên từ lòng đất.

Từ sáng sớm, người Dao ở Lùng Vài đã rộn ràng bước vào mùa cấy – mùa của hy vọng giữa lưng trời.

Với người Dao ở Lùng Vài, mùa cấy không chỉ là công việc mưu sinh. Đó là dịp để gắn kết cộng đồng, gìn giữ truyền thống. Người già cặm cụi chỉnh từng máng nước, căn chỉnh dòng chảy cho thật đều đặn. Người trẻ học cách cấy lúa thẳng hàng, ngay lối. Trẻ nhỏ chân đất, lấm lem bùn, ríu rít chạy theo mẹ, tiếng cười vang vọng một khoảng núi rừng. Trong không gian ấy, âm thanh của sự sống lan tỏa, không náo nhiệt như nơi phố thị, mà dịu dàng, trìu mến như nhịp thở của đất trời.

Càng đi sâu vào bản, càng thấm thía sức sống bền bỉ và tinh thần gìn giữ cội nguồn của người dân nơi đây. Dẫu thời đại đổi thay, dẫu máy móc đã về đến nhiều bản làng, người Dao ở Lùng Vài vẫn thủy chung với cách cấy lúa truyền thống – từ khâu chọn giống, làm đất, dẫn nước đến động tác cắm mạ…

Chiều buông nhẹ trên lưng núi. Ánh nắng cuối ngày rướn mình qua rặng cây, rót xuống những thửa ruộng vừa được cấy xong một màu vàng rực rỡ. Mạ non đứng thẳng hàng, yên tĩnh mà kiêu hãnh. Ở phía xa, khói bếp bắt đầu bay lên từ những nếp nhà sàn lưng chừng núi. Mùi khói, mùi cơm quyện vào nhau, tan vào gió chiều, trôi ngang bầu trời bình yên. Người Dao trở về sau một ngày lao động, để lại phía sau những thửa ruộng đang ấp ủ giấc mơ mùa – giấc mơ mang hương vị của no đủ, của yêu thương, và niềm tin vào ngày mai.

Trên triền núi cao, mạ non bén rễ trong nắng vàng cuối ngày – giấc mơ mùa màng đang âm thầm nảy nở.

Và cứ thế, năm lại nối năm, người lại nối người, Lùng Vài âm thầm thở cùng núi, sống cùng mùa. Những thửa ruộng bậc thang như vết chân tổ tiên in trên triền đất, nâng bước cho một nền văn hóa lặng lẽ mà bền bỉ. Ở nơi ấy, đất không chỉ nảy lúa mà còn nảy tình. Tình với núi, với người, với ký ức bao đời còn cháy rực trong mùi khói bếp chiều hôm.

Mùa cấy rồi sẽ khép lại – như bao mùa đã qua, nhưng trên những triền ruộng cao, mạ non vẫn bén rễ, và trong tâm khảm của những ai từng đặt chân đến nơi này, dư âm vẫn còn đọng lại. Như tiếng thì thầm của đất với trời, của người với đất, dịu dàng mà bất diệt.

Giữa nhịp đời tất bật, Lùng Vài vẫn là một nốt lặng xanh dịu giữa đại ngàn. Ở đó, con người sống chậm để thấu lòng đất, sống sâu để thấu lòng nhau, và sống trọn trong từng nhịp mùa như thể chưa từng vội vã. Mùa cấy không chỉ gieo mầm cho lúa mà còn gieo mầm cho ký ức, cho yêu thương, và cho một niềm tin thầm lặng mà bền lâu nơi lưng trời.

HÀ LINH