Hội Lim thêm thanh, thêm sắc

Câu hát “Người ơi nhớ về hội Lim/ Hội của trao duyên hội của hẹn hò...” cứ văng vẳng và thúc giục tôi tìm đến giao lưu, nghe câu quan họ của các liền anh, liền chị.

“Hội Lim năm nay có gì mới?”-đó là câu hỏi của không chỉ riêng tôi mà của hầu hết những du khách quan tâm đến vùng đất Kinh Bắc. Sau 3 năm không tổ chức vì dịch Covid-19, hội Lim 2023 diễn ra sôi nổi, thu hút đông đảo du khách thập phương. Trong buổi tối 2-2 (tức 12 tháng Giêng năm Quý Mão), đường sá tại thị trấn Lim tắc nghẹt bởi người xe như nêm khi chính quyền địa phương khánh thành hồ điều hòa Vân Tương và tổ chức bắn pháo hoa khai hội. Bên cạnh những điểm nhấn như: Tăng cường công tác quản lý nhà nước về lễ hội, chỉ đạo tổ chức các hoạt động của lễ hội với tinh thần vui tươi, thiết thực, bảo đảm tính trang nghiêm, an toàn và tiết kiệm, nói không với thực trạng “ngửa nón xin tiền”... hội Lim 2023 vẫn giữ được những nét văn hóa đặc sắc được kết tinh từ nhiều đời qua.

Đó là những đêm hát canh quan họ đậm chất truyền thống; giao lưu quan họ giữa các liền anh, liền chị và du khách; nghi thức tế lễ để tưởng nhớ những người có công xây dựng vùng đất Kinh Bắc... Trò chuyện với chúng tôi, cụ Nguyễn Năng Dụ (88 tuổi, ở làng Lim, thị trấn Lim) vui mừng khi mỗi dịp hội Lim lại được chào đón du khách thập phương; đặc biệt hội còn là dịp để ông gặp mặt đồng đội đã cùng kề vai sát cánh đánh giặc trong tiểu đoàn tên lửa vào năm 1972.

Các liền anh, liền chị hát quan họ trên thuyền.

Trong ngày chính hội 3-2, dù trời mưa lạnh ảnh hưởng đến nhiều hoạt động, song đông đảo nhân dân Bắc Ninh và du khách thập phương đã tề tựu tại huyện Tiên Du để nô nức trẩy hội. Vừa đội mưa vừa nhẩm theo những làn điệu quan họ của các nghệ nhân đang thể hiện trên sân khấu, bà Bùi Xuân Quý (82 tuổi, trú tại thị trấn Lương Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình) vui mừng khi được hòa mình vào không khí lễ hội.

Để tham dự Hội Lim 2023, bà Quý đã thành lập một đội gồm 12 người là các thành viên trong gia đình. Cả đội thuê xe ô tô và xuất phát từ 4 giờ sáng 3-2 đến thị trấn Lim du xuân trước khi trở về nhà trong ngày. Đã từng tham dự nhiều hội Lim trước đây, bà Quý cho rằng hội Lim năm nay tổ chức quy củ, bài bản hơn và có nhiều hoạt động bên lề hấp dẫn. Chứng minh cho chia sẻ trên, bà Quý khoe vừa đi xin chữ đầu năm, đồng thời được thưởng thức các hoạt động như: Hội thơ, thi cờ người, bóng chuyền hơi, giải vật truyền thống, hát quan họ dưới thuyền...

Một trong những hoạt động thu hút đông du khách nhất là màn biểu diễn, giao lưu quan họ giữa du khách và các liền anh, liền chị tại các lán quan họ trên đồi Lim. Năm nay, ban tổ chức bố trí 12 lán quan họ nhằm giới thiệu những câu lạc bộ, nghệ nhân quan họ cùng các tài năng nhí đang ngày đêm bảo tồn, giữ gìn và phát huy di sản văn hóa quý giá. Cảm nhận được tình cảm nồng hậu, tinh tế, lịch lãm trong cách tiếp đón, giao lưu của người Bắc Ninh mà chị Bùi Thị Hà (trú tại huyện Mê Linh, TP Hà Nội) đã tự tin thể hiện ca khúc quan họ “Ba quan mời trầu”.

Chị Hà rất yêu quan họ nên sẵn sàng thể hiện đam mê của mình khi có cơ hội. “Dù hát chưa hay nhưng qua những lần giao lưu thế này tôi hiểu thêm về văn hóa và con người Bắc Ninh. Lễ hội năm nay thật sự hấp dẫn và có nhiều nét mới đáng tự hào”, chị Hà bày tỏ.

Nhờ có sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của chính quyền địa phương và ban tổ chức lễ hội nên có thể thấy diện mạo đổi thay tích cực tại hội Lim 2023. Dạo quanh lễ hội, một không gian cảnh quan đẹp mắt, hấp dẫn, không có tình trạng ăn xin hay lợi dụng các trò chơi để tổ chức cờ bạc; không có các loa có công suất lớn ảnh hưởng đến không gian lễ hội và không bán hàng, kinh doanh trên đồi Lim...

Bên cạnh những dấu ấn tích cực, Hội Lim 2023 vẫn còn đó một số hình ảnh chưa đẹp. Bị cấm “ngửa nón xin tiền”, các liền anh, liền chị đã đem đĩa mời trầu và nhận tiền thưởng của du khách; không được kinh doanh, bán hàng tại đồi Lim, một số tiểu thương đã bán hàng tại khu vực sân đình Lim; màn rước văn từ trung tâm làng Lim ra đình Lim có tình trạng người dân và du khách tràn ra đường dẫn đến cản trở giao thông; vì trời mưa nhiều du khách mang theo bạt, chiếu trải ngay trong chùa để ăn trưa gây mất mỹ quan chốn tâm linh...

Chia sẻ với báo chí, ông Nguyễn Đại Đồng, Chủ tịch UBND huyện Tiên Du, Trưởng ban chỉ đạo Lễ hội Lim 2023 cho biết, việc tổ chức lễ hội nhằm khơi dậy lòng tự hào về truyền thống văn hóa lâu đời của quê hương Kinh Bắc; đồng thời thể hiện lòng thành kính, biết ơn những danh nhân văn hóa lịch sử và những anh hùng dân tộc trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước.

Ông Nguyễn Đại Đồng cũng cho biết việc tổ chức phần lễ theo nghi thức truyền thống, bảo đảm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa quê hương; ngăn chặn, bài trừ sự xâm nhập của những sản phẩm văn hóa có nội dung xấu với tinh thần: “Vui tươi, thiết thực, bảo đảm tính trang nghiêm, an toàn và tiết kiệm”.

Đúng như lời ông Nguyễn Đại Đồng, qua tìm hiểu và khảo sát thực tế, chúng tôi nhận thấy sự hài lòng cùng tinh thần phấn khởi của đông đảo nhân dân và du khách thập phương khi về Bắc Ninh trẩy hội. Năm nay, hội Lim thêm thanh, thêm sắc bởi nhiều hoạt động đặc sắc, hấp dẫn cùng nỗ lực bảo tồn, giữ gìn, phát huy nét đẹp truyền thống, giá trị di sản văn hóa quý giá tại vùng đất Kinh Bắc. 

Bài và ảnh: HỮU TRƯỞNG