Bước chuyển xanh của thời trang Việt

Hiện nay, không nằm ngoài xu thế chung toàn cầu, ngày càng nhiều nhà thiết kế (NTK) và thương hiệu thời trang Việt tìm đến nguyên liệu xanh để cho ra đời những bộ sưu tập ấn tượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Thời trang xanh, thời trang không rác thải, thời trang tuần hoàn... là những khái niệm không còn xa lạ, hướng tới hạn chế xả thải từ dệt may ra môi trường sống, từ chọn nguyên liệu, thiết kế cho tới tái sử dụng hoặc để sản phẩm phân hủy sinh học. Trên thế giới, làn sóng “xanh hóa” thời trang phát triển mạnh trong một thập kỷ qua với việc hàng loạt nhãn hàng quốc tế chuyển đổi từ vải nhân tạo, hóa chất công nghiệp sang sử dụng chất liệu có nguồn gốc sinh thái hoặc tái chế. Những nghệ sĩ nổi tiếng, có sức ảnh hưởng cũng nhiều lần truyền thông điệp ủng hộ thời trang xanh, góp phần giảm tác động có hại tới môi trường.

Trình diễn thời trang làm từ vật liệu tái chế tại Tuần lễ thời trang quốc tế Việt Nam xuân hè 2022. Ảnh: VCK

Ở Việt Nam, chủ đề phát triển thời trang hài hòa với bảo vệ môi trường đã được quan tâm, bàn luận từ lâu, nhưng gần đây mới có thêm nhiều bước tiến đáng kể, cho thấy cả người trong nghề lẫn người tiêu dùng đều dần đề cao xu hướng thời trang bền vững. Việc ưu tiên sử dụng nguyên liệu xanh không còn nhỏ lẻ ở vài thương hiệu địa phương nữa mà đã trở thành phong trào thôi thúc các NTK sáng tạo, từ các cuộc thi quy mô trường học cho tới toàn quốc đều có dấu ấn của thiết kế xanh. Bên cạnh đẩy mạnh các loại nguyên liệu từ thiên nhiên như: Tơ tằm, sợi bông, sợi gai... thì các chuyên gia trong ngành thời trang cũng nghiên cứu, phát triển những loại chất liệu mới thân thiện với môi trường, như: Sợi tổng hợp từ lá dứa, bã cà phê, vỏ hàu, sen, xương rồng, sợi tre, chai nhựa PET... Đây cũng là xu hướng tất yếu trong tương lai gần nếu Việt Nam muốn xuất khẩu nguyên liệu và sản phẩm thời trang đến các thị trường cao cấp. Cần nói thêm rằng, nguồn nguyên liệu phong phú từ nông nghiệp có thể mang đến tiềm năng sản xuất số lượng lớn chất liệu xanh thay thế các chất liệu độc hại trong ngành thời trang. Thậm chí, ngay cả vỏ hải sản cũng được biến thành vật liệu mềm dẻo và phân hủy sinh học, có thể thay thế da động vật hoặc vải giả da. Đó là TômTex, loại vải da làm từ vỏ tôm thải loại trộn với bã cà phê được nghiên cứu và thử nghiệm thành công bởi Uyên Trần-một cô gái 9X gốc Đà Nẵng. Công trình của NTK vật liệu dệt người Việt này đã xuất hiện trên sàn diễn thời trang cao cấp New York (Mỹ) cuối năm 2022, đạt nhiều giải thưởng uy tín.

Nhắc đến thời trang xanh, NTK Vũ Thảo là một trong những người tiên phong theo đuổi xu hướng này từ năm 2012 với thương hiệu Kilomet109. Đây là thương hiệu thời trang Việt Nam hiếm hoi có quy trình sản xuất khép kín ngay từ xây dựng vùng trồng nguyên liệu thô (bông, gai dầu), nuôi tằm ươm tơ, giã sợi dệt vải thủ công và nhuộm tự nhiên từ nguyên liệu hữu cơ (lá bàng, lá chè, củ nâu, củ nghệ...) cho đến thiết kế, sản xuất. Quá trình này không chỉ hướng tới sự thân thiện với môi trường mà còn có giá trị gắn kết và phát huy nhiều nghề thủ công truyền thống có nguy cơ mai một của các dân tộc thiểu số, như: Dệt lanh, nhuộm chàm, mài đá... Chất liệu thuần bản địa kết hợp với mẫu mã thanh lịch, tinh tế đã khiến sản phẩm của Kilomet109 chinh phục đông đảo khách hàng cao cấp trong nước và quốc tế. NTK nổi tiếng Võ Việt Chung dành tâm huyết cho việc phục hồi lãnh Mỹ A (Tân Châu, An Giang) và chất liệu truyền thống lâu đời này vào các bộ sưu tập thời trang hiện đại, có tính ứng dụng. Lãnh Mỹ A được dệt từ chất tơ hảo hạng và nhuộm bằng mủ trái mặc nưa, tạo nên sự mềm mại, óng ả vượt trội so với nhiều loại tơ lụa khác. Lãnh Mỹ A gần đây cũng được sử dụng trong các thiết kế của nhà mốt Metiseko, cùng với vải lụa Bảo Lộc (Lâm Đồng). Metiseko tuy do các nhà thiết kế người Pháp sáng lập nhưng vẫn tự hào là một thương hiệu “Made in Vietnam” với việc tôn vinh các chất liệu thủ công đặc trưng.

Mối liên kết giữa các NTK Việt Nam với thời trang xanh cũng được thể hiện trên nhiều sàn diễn, thu hút sự chú ý của công chúng và góp phần nâng cao nhận thức về chất liệu bền vững. Chẳng hạn tại Tuần lễ thời trang quốc tế Việt Nam 2022, các NTK Võ Công Khanh, Adrian Anh Tuấn, Hoàng Minh Hà... lần lượt giới thiệu những bộ sưu tập thời trang với chất liệu vải từ bã cà phê, tơ sen, vỏ hàu, sợi bạc hà, nhựa tái chế... được giới mộ điệu đánh giá cao vì tính thẩm mỹ và sáng tạo độc đáo. Chung tay bảo vệ môi trường không còn chỉ là một khẩu hiệu mà đã được hiện thực hóa một cách đẹp mắt và có sức lan tỏa.