Vì sao Khu công nghệ cao Hòa Lạc chưa phát triển như kỳ vọng?

Mục tiêu là phát triển công nghệ lõi

Hiện nay, Việt Nam có 4 Khu CNC gồm: Khu CNC Hòa Lạc, Khu CNC TP Hồ Chí Minh, Khu CNC Đà Nẵng và Khu CNC công nghệ sinh học Đồng Nai. Trong đó, Khu CNC Hòa Lạc là khu CNC thành lập sớm nhất từ năm 1998, tại huyện Thạch Thất và huyện Quốc Oai (tỉnh Hà Tây cũ, nay thuộc Hà Nội) và là khu CNC duy nhất không trực thuộc chính quyền địa phương. Thứ trưởng Bộ KH-CN Bùi Thế Duy cho biết: "Thời gian tới, Khu CNC Hòa Lạc sẽ bàn giao về Hà Nội để thuận lợi hơn trong bối cảnh mới, Bộ KH-CN có nhiệm vụ thúc đẩy phát triển chung các khu CNC trên cả nước. Việc chuyển giao Khu CNC Hòa Lạc thực hiện theo chủ trương chung trong Nghị quyết của Đảng về chiến lược phát triển KH-CN qua các thời kỳ". 

Lý giải vì sao đến nay Khu CNC Hòa Lạc chưa phát triển được như kỳ vọng, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho rằng, Khu CNC Hòa Lạc thành lập sớm nhất nên quá trình phát triển chưa có nhiều kinh nghiệm. Ngoài ra, trong suốt thời gian xây dựng và phát triển, việc giải phóng mặt bằng tại Khu CNC Hòa Lạc cũng gặp rất nhiều khó khăn. Dù vậy, từ một khu đất có đặc điểm ban đầu chủ yếu là đồi núi, khó phát triển nông nghiệp đã có những bước chuyển mình trở thành đô thị tiềm năng, có những bứt phá trong thu hút đầu tư, phát triển khoa học, các sản phẩm chủ lực CNC.

Nhân viên của Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam-Hàn Quốc trong Khu công nghệ cao Hòa Lạc nghiên cứu tại phòng thí nghiệm.

Theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, từ khi thành lập cho đến nay, mục tiêu của Khu CNC Hòa Lạc là phát triển công nghệ lõi với định hướng chú trọng cho các trung tâm, viện nghiên cứu, chứ không tập trung “lấp đầy” các doanh nghiệp, bởi nếu lấp đầy nhanh bằng doanh nghiệp FDI có thể trong thời gian ngắn sẽ có nguồn thu ngân sách, tạo việc làm nhưng sẽ bão hòa nhanh về tiềm lực. Một lý do khác dẫn tới việc chậm phát triển Khu CNC Hòa Lạc là bởi không có đô thị xung quanh, nhà ở và giao thông cũng chưa thuận lợi. Thứ trưởng Bùi Thế Duy kỳ vọng, khi Hà Nội tiếp nhận Khu CNC Hòa Lạc sẽ giữ nguyên được tinh thần phát triển công nghệ lõi, có đầu tư thêm, thuận lợi hơn để phát triển đô thị xung quanh.

Nên lựa chọn lĩnh vực sử dụng ít đất nhưng hiệu quả lớn

Ông Trần Đắc Trung, Phó trưởng ban Quản lý Khu CNC Hòa Lạc cho biết: Sau nhiều lần điều chỉnh quy hoạch, hiện Khu CNC Hòa Lạc có quy mô gần 1.600ha. Ban quản lý đã thu hút được hơn 100 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký khoảng 95.000 tỷ đồng trên tổng diện tích khoảng 376ha. Trong đó có gần 90 dự án trong nước và 14 dự án đầu tư nước ngoài. Các dự án đầu tư tại Khu CNC Hòa Lạc đã giúp hình thành hệ sinh thái ban đầu cho các lĩnh vực công nghệ, như: Công nghệ thông tin, điện tử viễn thông và phần mềm, công nghệ sinh học phục vụ y tế, công nghệ cơ khí chính xác, công nghệ tự động hóa... Đặc biệt, đã có sự kết nối, liên kết giữa các doanh nghiệp, nhà đầu tư ngay trong Khu CNC Hòa Lạc để hình thành chuỗi sản xuất sản phẩm công nghệ cao và tạo việc làm cho gần 30.000 người.

Bên cạnh việc đẩy mạnh thu hút đầu tư, kết nối nghiên cứu, chuyển giao công nghệ giữa các đơn vị, Khu CNC Hòa Lạc cũng rất chú trọng đến công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Việc các trường đại học đặt trong Khu CNC Hòa Lạc như: Đại học FPT, Đại học KH-CN Hà Nội, Đại học Việt-Nhật, Đại học Văn Lang... gắn với đào tạo chuyên ngành công nghệ thông tin và truyền thông; công nghệ kỹ thuật cơ điện tử; công nghệ sinh học nông, y dược; kỹ thuật hàng không... đã bước đầu hình thành chuỗi liên kết giữa đào tạo và nhu cầu về nhân lực của doanh nghiệp. Những sinh viên được đào tạo và tốt nghiệp từ trường đại học tại Khu CNC Hòa Lạc đã làm việc tại các dự án của doanh nghiệp chiếm khoảng 97%.

Ông Trần Đắc Trung thông tin: Hiện đề án chuyển giao Khu CNC Hòa Lạc về TP Hà Nội đã được Bộ KH-CN trình Chính phủ, trong đó có đánh giá phân tích tác động mô hình quản lý, dự báo, nêu các vấn đề tồn tại cần giải quyết khi phát triển mô hình. 

Thời gian tới, để thu hút nhà đầu tư và sử dụng đất, hạ tầng hiệu quả, Ban quản lý Khu CNC Hòa Lạc cho biết sẽ tập trung thu hút các nhà đầu tư hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin-truyền thông và công nghệ sinh học phục vụ sản xuất nông nghiệp, y tế. Bởi đây là các lĩnh vực mà Việt Nam có khả năng, điều kiện phát triển cũng như nhu cầu của thị trường lớn và cũng là những lĩnh vực Khu CNC Hòa Lạc có thế mạnh với các hệ sinh thái đang dần hình thành.

Theo các chuyên gia, Ban quản lý cần đẩy mạnh thu hút đầu tư để phát huy hết tiềm năng của khu; năng động, chủ động hơn, không ngồi chờ các nhà đầu tư và phải coi họ là đối tác. Quan trọng hơn, Khu CNC Hòa Lạc phải đặt yêu cầu về giá trị gia tăng trên 1ha, từ đó, lựa chọn những lĩnh vực CNC, sử dụng ít đất nhưng mang lại hiệu quả lớn.

Bài và ảnh: LA DUY