Nghĩa tình đồng chí trên đất nước triệu voi

Dựa vào nhân dân nước bạn để tìm đồng đội

Một ngày cuối tháng 6-2023, tại Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao (xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên), Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang, đại diện Ban Công tác đặc biệt Chính phủ và 6 tỉnh Bắc Lào cùng đông đảo đồng bào các dân tộc trong tỉnh bồi hồi xúc động tổ chức lễ đón, truy điệu và an táng HCLS Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại nước bạn Lào. Đợt 2, mùa khô năm 2022-2023, Đội Quy tập mộ liệt sĩ, Cục Chính trị Quân khu 2 đã phối hợp với chính quyền và nhân dân các tỉnh Bắc Lào tìm kiếm, quy tập, đưa về nước 10 HCLS, trong đó có 4 HCLS xác định được danh tính. Có được kết quả nêu trên, bên cạnh tinh thần nỗ lực, chủ động khắc phục khó khăn của cán bộ, nhân viên đơn vị, phải kể đến sự giúp đỡ chí tình chí nghĩa của nhân dân các tỉnh Bắc Lào.

Gặp Đại tá Hán Văn Hùng, Đội trưởng Đội Quy tập mộ liệt sĩ, Cục Chính trị Quân khu 2 sau chuyến công tác dài ngày bên nước bạn, chúng tôi được anh chia sẻ, những năm qua, công tác tìm kiếm, quy tập HCLS của đơn vị gặp không ít khó khăn, do phần lớn HCLS nằm nơi rừng sâu, núi thẳm, địa hình hiểm trở. Mỗi đợt hành quân tìm kiếm HCLS của đơn vị thường kéo dài 7-10 ngày, trong điều kiện không có đường giao thông, thiếu nước sạch, không có điện lưới và cả sóng điện thoại. Trước khó khăn đó, cấp ủy, chỉ huy Đội chủ động phối hợp với chính quyền và nhân dân nước bạn trong việc phát hiện, xác định các vị trí an táng liệt sĩ. 

Lễ truy điệu hài cốt liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên, ngày 23-6-2023.

Đại tá Hán Văn Hùng nhớ lại, trung tuần tháng 12-2022, anh nhận được cuộc gọi từ một số máy lạ, giới thiệu tên là Lun Sẻng Vi Lay Phon, 71 tuổi, trú tại bản Moc Muong, huyện Pak Ou, tỉnh Luang Prabang (Lào) thông báo việc phát hiện một số chiếc dây lưng tại khu vực khe suối giáp ranh bản Moc Muong. Ngay ngày hôm sau, anh em đơn vị được ông nhiệt tình chỉ dẫn đến khu vực phát hiện di vật có khả năng của liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam. Tại đây, đơn vị đã cất bốc, quy tập được 3 HCLS là chiến sĩ Tiểu đoàn 4, Trung đoàn 82 hy sinh, gồm: Lò Văn Kịnh, sinh năm 1949, quê quán: Mường Mun (Tuần Giáo, Điện Biên), nhập ngũ năm 1968, hy sinh năm 1970; Hoàng Văn Khốn, sinh năm 1945, nhập ngũ năm 1968, quê quán: Chiềng Đông (Yên Châu, Sơn La); Cao Xuân Ngãi, sinh năm 1941, nhập ngũ năm 1961, quê quán: Đông Sơn (Chương Mỹ, Hà Tây, nay là Hà Nội), hy sinh năm 1970. 

Mới đây, đơn vị cũng được ông Thong Sayson, 65 tuổi, người bản Sop Hun, huyện Muang Ngoy, tỉnh Luang Prabang tìm đến tận đơn vị, cung cấp thông tin về vị trí doanh trại đơn vị Quân tình nguyện Việt Nam đóng quân trước đây. Được sự chỉ dẫn nhiệt tình của ông Thong Sayson, đơn vị phát hiện, cất bốc được hài cốt các liệt sĩ: Đinh Công Thân, sinh năm 1938, cấp bậc: Trung sĩ, chức vụ: Tiểu đội trưởng, đơn vị: Đại đội 12, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 335, Quân khu Tây Bắc (trước đây), hy sinh ngày 29-4-1967; Lường Văn Xương, cấp bậc: Binh nhất, chức vụ: Chiến sĩ, đơn vị: Đại đội 7, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 335, Quân khu Tây Bắc... Đối chiếu hiện vật do gia đình cung cấp và thực tế tìm thấy, chỉ huy đơn vị đã báo cáo Ban chỉ đạo 515 Quân khu 2, đồng thời bàn giao cho gia đình, địa phương tổ chức an táng theo đúng quy định. Được biết, bên cạnh những thông tin quan trọng do người dân bản địa cung cấp, cấp ủy, chính quyền, cơ quan chức năng các tỉnh Bắc Lào cũng sẵn sàng chia sẻ thông tin, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Đề cao trách nhiệm trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

Trong cuộc kháng chiến giành độc lập của nhân dân các dân tộc Lào trước đây, nhiều cán bộ, chiến sĩ Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam đã anh dũng hy sinh khi sát cánh cùng bộ đội Pathet và nhân dân các dân tộc Lào. Trao đổi với Thiếu tướng Đinh Mạnh Phác, Phó tư lệnh Quân khu 2, chúng tôi được biết, từ năm 1994 đến nay, từ sự hỗ trợ, giúp đỡ trách nhiệm của nhân dân các dân tộc Lào nói chung, các tỉnh Bắc Lào nói riêng, Đội Quy tập mộ liệt sĩ, Cục Chính trị Quân khu 2 đã xác minh, kết luận 4.286 thông tin về mộ liệt sĩ; tìm kiếm, cất bốc, hồi hương được 1.812 HCLS, trong đó 142 liệt sĩ có đầy đủ thông tin. Riêng từ năm 2019 đến nay, từ sự giúp đỡ của bạn, đơn vị đã quy tập được 107 HCLS Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam, trong đó 16 HCLS có đầy đủ thông tin; 45 HCLS chỉ có tên, chưa xác định được quê quán và 46 HCLS chưa xác định được danh tính.

Thân nhân liệt sĩ và nhân dân thắp hương lên bàn thờ liệt sĩ. Ảnh: TRẦN HƯƠNG

Theo Đại tá Nguyễn Văn Chính, Trưởng phòng Chính sách, Cục Chính trị Quân khu 2, cùng với công tác tìm kiếm, quy tập HCLS hy sinh bên nước bạn Lào, Ban chỉ đạo 515 Quân khu 2 đặc biệt coi trọng công tác thu thập, kết nối, xử lý thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ; chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương quán triệt triển khai thực hiện nghiêm túc việc rà soát; hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ ở 3 cấp (xã, huyện, tỉnh) bảo đảm chặt chẽ. Hiện các đơn vị đã hoàn thiện danh sách 17.031 liệt sĩ do cơ quan, đơn vị, địa phương quản lý qua các thời kỳ. Rà soát, chuyển giao danh sách theo quê quán 13.373 quân nhân hy sinh, từ trần cho các địa phương; chủ động kiểm đếm tại 336 nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn, với tổng 37.815 mộ, phục vụ tốt cho việc đối chiếu xác minh thông tin, kết luận địa bàn xã, huyện, tỉnh, làm căn cứ để lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS.

Trung tướng Phạm Đức Duyên, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 2 khẳng định, những năm qua, Đảng ủy, Bộ tư lệnh, Ban chỉ đạo 515 Quân khu 2 thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan chức năng, tập trung mọi nguồn lực, phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm trong công tác tìm kiếm, quy tập HCLS. Khi thân nhân liệt sĩ có nhu cầu di chuyển HCLS về địa phương hoặc đi tìm mộ liệt sĩ, ngoài việc hướng dẫn thủ tục, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 2 chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp kịp thời tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương hỗ trợ kinh phí, thực hiện lễ truy điệu, an táng trang trọng, đúng quy định. Đặc biệt, bên cạnh hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, lực lượng quy tập mộ liệt sĩ của Quân khu còn tích cực tham gia công tác xã hội, hỗ trợ nhân dân nước bạn xóa đói, giảm nghèo, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, góp phần vào thành công của công tác đối ngoại quốc phòng, đồng thời quảng bá hình ảnh đất nước, con người, Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, hình ảnh, truyền thống vẻ vang của lực lượng vũ trang Tây Bắc.