56 năm thành lập ASEAN: Duy trì hòa bình và an ninh là thành tựu nổi bật của ASEAN

Tổng thư ký Kao Kim Hourn khẳng định rằng ASEAN - vốn được thành lập trong giai đoạn cao điểm của Chiến tranh Lạnh - đang có vai trò “rất mạnh mẽ” trong khu vực và cộng đồng toàn cầu, giữ vị thế “trung tâm” trong các cấu trúc khu vực và hiện cũng có tư cách pháp nhân với việc thông qua Hiến chương ASEAN vào năm 2008.

Theo ông Kao Kim Hourn, với việc 10 quốc gia thành viên hiện đều có Đại sứ - Đại diện thường trực tại ASEAN, bên cạnh đại sứ của các nước đối tác đối thoại và đại sứ kiêm nhiệm của hàng loạt nước khác, có thể nói rằng ASEAN đang phát triển mạnh mẽ trên khía cạnh quan hệ ngoại giao. Xét về mặt cộng đồng, ASEAN chứng kiến các hoạt động kết nối, giao lưu nhân dân ngày càng tăng; công dân ASEAN hiện có thể đi lại tự do trong khu vực mà không cần thị thực.

Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn.

ASEAN trở thành cứ điểm sản xuất và thị trường đơn nhất trên cơ sở một cộng đồng kinh tế. Cộng đồng kinh tế ASEAN ngày càng mở rộng, thu hút sự quan tâm ngày càng tăng của các đối tác thương mại. ASEAN đã ký kết nhiều hiệp định tự do thương mại (FTA) song phương với các đối tác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Australia, New Zealand, Ấn Độ...; có Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand; đang tiến hành đàm phán FTA với Canada và thảo luận khả năng ký kết FTA với các khu vực mậu dịch khác như Liên minh châu Âu (EU) nhằm mang lại nhiều lợi ích hơn từ thương mại tự do cho các công dân của mình.

Trước ý kiến cho rằng quá trình ra quyết định của khối hiện còn chậm, Tổng thư ký ASEAN nhấn mạnh rằng việc đưa ra quyết định dựa trên đồng thuận và tham vấn theo Hiến chương ASEAN vẫn đặc biệt quan trọng đối với ASEAN và là điều giúp tổ chức này đạt được vị thế như ngày hôm nay, đảm bảo sự bình đẳng giữa các quốc gia thành viên.

Hiện ASEAN có nhiều cơ chế hợp tác, tham vấn giữa các quốc gia thành viên, cũng như với các đối tác bên ngoài nhằm thu hẹp khoảng cách và khác biệt, đồng thời xây dựng lòng tin, sự tin cậy, tình hữu nghị và đoàn kết.

Tổng Thư ký Kao Kim Hourn cho hay ASEAN hiện có một Ban thư ký làm việc cần mẫn để phục vụ các lợi ích cốt lõi của toàn khối, cũng như lợi ích của từng quốc gia thành viên, và làm việc với các đối tác bên ngoài để họ tiếp tục hỗ trợ các chương trình nghị sự của ASEAN, đặc biệt là công tác xây dựng Cộng đồng ASEAN, thúc đẩy kết nối và hội nhập, đồng thời đảm bảo ASEAN tiếp tục phát triển và đi lên.

Theo ông, để hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn, thích ứng hơn, phù hợp hơn, đồng thời duy trì sự thống nhất, đoàn kết và vai trò trung tâm của mình, ASEAN đã thành lập Nhóm đặc trách cao cấp (HLTF) về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN tới năm 2045 nhằm đưa ra các khuyến nghị, đề xuất để các nhà lãnh đạo thông qua vào năm 2025, nhằm biến ASEAN trở nên vững mạnh hơn, sẵn sàng ứng phó với các thách thức.

Đề cập đến những đóng góp của Việt Nam kể từ khi gia nhập ASEAN vào ngày 28-7-1995, Tổng thư ký Kao Kim Hourn đã đánh giá cao vai trò tích cực, chủ động và trách nhiệm của Việt Nam, trong đó có việc thúc đẩy ASEAN kết nạp các thành viên mới, đưa tổ chức này quy tụ toàn bộ các nước lục địa và quần đảo trong khu vực và không còn bị chia rẽ về mặt địa lý.

Tổng thư ký Kao Kim Hourn khẳng định Việt Nam đã rất chủ động, không chỉ tham gia mà còn tích cực đóng góp cho ASEAN bằng nhiều cách khác nhau, nhất là trong việc xây dựng cộng đồng trên 3 trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa và xã hội, cũng như thúc đẩy quan hệ đối ngoại của cả khối. Việt Nam cũng tham gia tất cả các cơ chế do ASEAN thành lập, là một trong những nước tham gia tích cực và đóng vai trò chính trong việc soạn thảo Hiến chương ASEAN nhằm đảm bảo rằng văn kiện này là kim chỉ nam cho sự phát triển của cộng đồng ASEAN.

Tiến sĩ Kao Kim Hourn cũng bày tỏ ấn tượng trước sự phát triển kinh tế và thương mại mạnh mẽ của Việt Nam với nhiều thỏa thuận thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương. Theo ông, Việt Nam đã tạo được dấu ấn riêng trong tổ chức khu vực này và giành nhiều thành công trong 3 lần giữ chức Chủ tịch luân phiên ASEAN vào năm 1998, 2000 và 2020. Việt Nam cũng có nhiều kinh nghiệm trong hoạt động liên kết ASEAN, luân phiên đảm nhiệm vai trò quốc gia điều phối quan hệ với các nước đối tác đối thoại, đảm trách nhiều vai trò quan trọng trong các tổ chức toàn cầu như Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc…

Bày tỏ mong muốn Việt Nam tiếp tục đóng vai trò thành viên chủ động, tích cực của ASEAN, Tổng thư ký Kao Kim Hourn cho rằng Việt Nam có thể chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý báu cho các nước khu vực, ví dụ trong lĩnh vực phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đảm bảo sức khỏe cộng đồng, quản lý thiên tai, ngoại giao và thúc đẩy sự tham gia của các đối tác bên ngoài, song song với việc tiếp tục hỗ trợ sự phát triển của ASEAN trên tất cả các lĩnh vực và trụ cột cộng đồng, cũng như hỗ trợ phát triển các tiểu vùng trong đó có Tiểu vùng sông Mekong.