Thỏa thuận Gaza tác động ra sao tới thị trường dầu mỏ thế giới?

Áp lực rủi ro hạ nhiệt, thị trường năng lượng chuyển hướng sang ổn định

Sau nhiều tháng biến động bởi căng thẳng ở Trung Đông, thị trường dầu mỏ toàn cầu đang bước vào giai đoạn ổn định hơn khi Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn đầu, mở đường cho tiến trình chấm dứt chiến tranh tại Gaza. 

Đây được xem là một bước ngoặt mang tính chiến lược không chỉ với khu vực mà còn với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là ngành năng lượng, vốn luôn nhạy cảm với những cú sốc địa chính trị.

Trong phiên giao dịch ngày 10/10, giá dầu Brent giảm còn 65,15 USD/thùng, trong khi dầu thô WTI của Mỹ lùi 2 cent còn 61,49 USD/thùng. Mức giảm nhẹ này phản ánh việc “phí rủi ro”, yếu tố khiến giá dầu tăng vọt trong giai đoạn xung đột leo thang, đang dần được loại bỏ khỏi các định giá thị trường. 

Trước đó, trong phiên ngày 9/10, cả hai loại dầu chuẩn đều đã giảm 1,6%, đánh dấu sự dịch chuyển tâm lý từ lo ngại sang kỳ vọng ổn định.

Theo thỏa thuận được Chính phủ Israel phê chuẩn, chiến sự tại Gaza sẽ tạm ngừng. Đây là giai đoạn đầu tiên trong kế hoạch hòa bình do Mỹ bảo trợ, được xem như nền móng cho các vòng đàm phán tiếp theo hướng tới giải pháp toàn diện cho cuộc chiến kéo dài hai năm qua.

Giới chuyên gia nhận định, việc thỏa thuận được ký kết và nhanh chóng nhận được sự ủng hộ quốc tế đã giảm thiểu đáng kể nguy cơ gián đoạn nguồn cung dầu từ khu vực Trung Đông, nơi chiếm khoảng 30% tổng xuất khẩu dầu thô toàn cầu.

“Đây là một tín hiệu tích cực, vì trong suốt hai năm qua, chỉ cần một vụ tấn công nhỏ ở khu vực này cũng đủ để khiến thị trường dầu toàn cầu chao đảo,” nhà phân tích Daniel Hynes của ngân hàng ANZ nhận định.

Ông cho rằng, khi yếu tố bất ổn địa chính trị tạm thời được giải tỏa, trọng tâm của thị trường sẽ quay trở lại với yếu tố cơ bản cung và cầu. Trong bối cảnh OPEC+ đang tiến hành nới lỏng dần các biện pháp cắt giảm sản lượng, việc thị trường chuyển sang trạng thái cân bằng được xem là tín hiệu tích cực, giúp giảm thiểu nguy cơ tăng giá đột biến và hỗ trợ các nền kinh tế lớn trong việc kiểm soát lạm phát.

Trên phương diện kinh tế vĩ mô, sự ổn định của giá dầu cũng mang lại tác động lan tỏa tích cực đến các chuỗi cung ứng năng lượng và vận tải toàn cầu. Giá nhiên liệu giảm giúp giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành hàng hóa và dịch vụ, qua đó thúc đẩy sức mua tiêu dùng. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi các nền kinh tế lớn như Mỹ, châu Âu và Trung Quốc vẫn đang trong quá trình phục hồi sau giai đoạn suy giảm tăng trưởng đầu năm.

Dù mức giảm của giá dầu trong ngắn hạn không lớn, song nhiều chuyên gia cho rằng tác động tâm lý của thỏa thuận Gaza vượt xa yếu tố giá cả đơn thuần. 

Một báo cáo của BMI đánh giá, khi rủi ro địa chính trị được kiểm soát, các nhà đầu tư có xu hướng quay lại với những tài sản rủi ro cao hơn, thay vì nắm giữ dầu hay vàng như công cụ phòng vệ. Điều này góp phần cải thiện thanh khoản trên thị trường và tạo nền tảng cho một giai đoạn tăng trưởng ổn định hơn.

Triển vọng tích cực khi nguồn cung linh hoạt 

Bên cạnh yếu tố chính trị, thị trường dầu mỏ còn được củng cố bởi những diễn biến mang tính cân bằng trong chính sách sản lượng của OPEC+. Cuộc họp mới nhất của tổ chức này cùng các đồng minh đã đi đến thống nhất tăng sản lượng trong tháng 11 ở mức thấp hơn dự kiến, qua đó giúp giảm bớt lo ngại về tình trạng dư cung. Đây là tín hiệu cho thấy OPEC+ đang áp dụng chiến lược thận trọng, vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, vừa bảo vệ lợi ích của các nước sản xuất.

Các chuyên gia của BMI cho biết kỳ vọng về một đợt tăng mạnh nguồn cung đã không trở thành hiện thực và thực tế mức tăng sản lượng thấp hơn dự đoán lại góp phần khiến giá dầu nhích nhẹ trong tuần. Điều này cho thấy niềm tin của thị trường đang dần trở lại, khi cả bên sản xuất và tiêu thụ đều hướng tới mục tiêu ổn định dài hạn thay vì chạy theo biến động ngắn hạn.

Về phía cầu, bức tranh tiêu thụ năng lượng toàn cầu cũng đang dần sáng lên. Nhu cầu năng lượng cho lĩnh vực công nghiệp và giao thông tại Mỹ đang duy trì ổn định, trong khi châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ, tiếp tục đóng vai trò động lực tăng trưởng chính cho tiêu thụ dầu toàn cầu.

Các chuyên gia của ANZ nhận định, nếu thỏa thuận Gaza được duy trì và tiến triển thuận lợi, rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng dầu từ Trung Đông sẽ giảm mạnh, tạo điều kiện để các nền kinh tế lớn tập trung vào chính sách kích cầu nội địa. Đặc biệt, Trung Quốc đang cho thấy dấu hiệu hồi phục sản xuất mạnh hơn trong quý IV, còn Ấn Độ duy trì tốc độ tăng trưởng GDP hơn 7%, kéo theo nhu cầu nhiên liệu cao kỷ lục.

Một điểm đáng chú ý khác là các doanh nghiệp năng lượng toàn cầu đang bắt đầu tái đầu tư vào các dự án khai thác và hạ tầng lưu trữ, vốn bị đình trệ trong suốt hai năm qua vì lo ngại rủi ro chính trị. Việc các tập đoàn dầu khí lớn của Mỹ, châu Âu và Trung Đông nối lại kế hoạch mở rộng khai thác không chỉ giúp ổn định nguồn cung mà còn tạo thêm việc làm và động lực cho tăng trưởng kinh tế khu vực.

Theo nhận định của giới quan sát, giá dầu hiện tại quanh mức 60 - 65 USD/thùng được xem là “vừa phải” – đủ để đảm bảo lợi nhuận cho nhà sản xuất, nhưng không gây áp lực lạm phát lên người tiêu dùng. Trong bối cảnh lãi suất toàn cầu vẫn duy trì ở mức cao, giá dầu ổn định sẽ là “liều thuốc hỗ trợ” quan trọng cho các ngân hàng trung ương trong việc kiểm soát giá cả và hướng tới hạ lãi suất vào năm 2026.

Ngoài ra, sự ổn định tại Trung Đông cũng giúp các quốc gia trong khu vực tái định hướng đầu tư sang năng lượng tái tạo, hạ tầng và logistics, những lĩnh vực có thể mang lại tăng trưởng bền vững hơn trong dài hạn. Các chuyên gia cho rằng, nếu xu hướng này được duy trì, nguồn cung dầu toàn cầu sẽ trở nên linh hoạt và ít phụ thuộc hơn vào yếu tố rủi ro địa chính trị.

Thị trường dầu mỏ đang bước vào giai đoạn “cân bằng mới”, nơi mà các yếu tố rủi ro ngắn hạn dần lắng xuống, còn động lực tăng trưởng dài hạn được củng cố nhờ phối hợp chính sách giữa các nhà sản xuất và tiêu thụ lớn.

Daniel Hynes của ANZ nhận định: “Sự kiện Gaza không chỉ giúp hạ nhiệt một điểm nóng địa chính trị, mà còn mở ra cơ hội để ngành năng lượng toàn cầu tái thiết lập trật tự ổn định hơn. Thay vì chạy theo biến động, thị trường giờ đây có thể hướng tới một chu kỳ tăng trưởng bền vững”.

Với triển vọng nhu cầu phục hồi tại châu Á, chính sách linh hoạt của OPEC+ và xu hướng giảm căng thẳng địa chính trị, giá dầu trong ngắn hạn có thể dao động quanh mức 65 USD/thùng, song về dài hạn, thị trường nhiều khả năng sẽ duy trì được quỹ đạo ổn định.

Thỏa thuận Gaza không chỉ mang ý nghĩa nhân đạo và chính trị, mà còn là chất xúc tác quan trọng giúp ổn định kinh tế năng lượng toàn cầu. Trong một thế giới đang tìm kiếm sự cân bằng giữa tăng trưởng và an ninh năng lượng, việc hạ nhiệt rủi ro từ Trung Đông chính là tín hiệu đáng mừng, tạo nền tảng cho một giai đoạn phát triển ổn định, bền vững hơn của thị trường dầu mỏ quốc tế.