Tái hiện nghi lễ Tết Đoan Ngọ trong cung đình Thăng Long xưa

Trong văn hóa cổ truyền Việt Nam, Đoan Ngọ (Đoan Dương) được xem là một trong những dịp lễ tết quan trọng bậc nhất. Từ xa xưa, cha ông ta đã truyền tụng câu ca “Tháng Tư đong đậu nấu chè. Ăn tết Đoan Ngọ trở về tháng Năm”. Cứ đến ngày mồng 5 tháng 5 (Âm lịch) hằng năm, từ chốn cung đình hoa lệ, tôn nghiêm cho đến những miền quê mộc mạc thân thương đều hân hoan đón Tết Đoan Ngọ. Tết Đoan Ngọ trong cung đình và ngoài dân gian tuy có những lễ nghi, phong tục khác nhau nhưng đều là dịp con cháu tìm về cội nguồn, nhớ ơn công đức tổ tiên. Tết Đoan Ngọ được các vương triều tổ chức trang trọng với những lễ nghi mang tính cung đình.

Tái hiện nghi thức cung đình trong chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” .

Nghi thức thưởng quạt cho các quan.

Tết trong cung đình, tết ngoài dân gian tuy có những lễ nghi, phong tục khác nhau nhưng đều là dịp con cháu tìm về cội nguồn, nhớ ơn công đức tổ tiên.

Theo PGS, TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, trong cung đình, Tết Đoan Ngọ là lễ thường triều, hoàng đế hoặc nhà vua chịu mệnh trời thực hiện một số nghi lễ như cúng tế các tiên đế, báo hiếu bậc sinh thành, ban yến và ban quạt cho văn võ bá quan, với mong ước ban phúc lành, ban sức khỏe, bình an cho muôn nhà. Tết được các vương triều tổ chức trang trọng với những lễ nghi mang tính cung đình. Ngoài dân gian, Tết Đoan Ngọ cũng có những phong tục hết sức độc đáo như dâng cúng sản vật của mùa hạ lên ông, bà tổ tiên, dùng thức ăn để “diệt sâu bọ” trong người, hái lá làm thuốc nam vào giờ ngọ, đeo bùa và chỉ ngũ sắc, dùng lá nhuộm móng tay móng chân, mặc áo dấu, bôi rượu hùng hoàng cho trẻ con, khảo cây...

“Trong những năm gần đây, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội rất chú trọng công tác nghiên cứu và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể, đặc biệt là nghiên cứu những nghi lễ trong cung đình. Văn hóa phi vật thể trong cung đình chính là nhân tố làm sống lại và giúp di sản “tỏa sáng”. Đây là hướng đi đúng cần tiếp tục phát huy của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội”, PGS, TS Trần Đức Cường cho biết.

Những món ăn truyền thống ngày Tết Đoan Ngọ.

Hướng dẫn các em làm quạt truyền thống.

Chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” bao gồm 2 hoạt động chính là trưng bày và thể nghiệm nghi lễ cùng với không gian check in lung linh, cổ kính. Các nghi lễ của hoàng cung trong ngày Tết Đoan Ngọ thời Lê lần đầu tiên được Trung tâm trưng bày diễn giải một cách có hệ thống, sinh động và chân thực thông qua hệ thống pano, tranh vẽ, đặc biệt là phỏng dựng không gian cung đình trầm mặc cung kính, thiên tử uy nghi ngự trên ngai rồng thiết triều, đề thơ lên quạt và truyền ban thưởng quạt cho các quan.

Chiếc quạt là vật dụng nhỏ bé nhưng có giá trị sử dụng cao và hàm chứa nhiều giá trị văn hóa, lịch sử. Vì thế, không gian trưng bày được tạo điểm nhấn bởi bộ sưu tập quạt mang phong cách quạt the đặc sắc của gia đình nghệ nhân Lân Tuyết.