Sức hấp dẫn từ nhạc cụ tre, nứa

Âm nhạc truyền thống là hồn cốt của dân tộc, là món ăn tinh thần của mỗi người dân Việt Nam, những người trẻ không lãng quên quá khứ, ngược lại, họ luôn sáng tạo để mang đến những trải nghiệm mới mẻ cho khán giả. Với ý tưởng đó cùng khát vọng quảng bá âm nhạc truyền thống Việt Nam đến với bạn bè quốc tế, năm 2013, Đồng Quang Vinh-người đã có 9 năm học tập và đạt thành tích xuất sắc tại Học việc Âm nhạc Thượng Hải (Trung Quốc) thành lập ban nhạc “Sức sống mới”. Thành viên ban nhạc là các bạn trẻ từ 16 đến 25 tuổi thể hiện những bản nhạc quốc tế bằng nhạc cụ tre, nứa do chính Đồng Quang Vinh phối khí và chỉ huy.

Ban nhạc "Sức sống mới" lan tỏa sức sống, vẻ đẹp của nhạc cụ tre, nứa trên sân khấu.

Ban nhạc “Sức sống mới” thường chơi bởi 6-12 người, nhưng số lượng nhạc cụ tùy theo mỗi chương trình biểu diễn, đây chính là điều làm nên sự khác biệt, khi mỗi nghệ sĩ có thể chơi 2-3 loại nhạc cụ. Chẳng hạn trong một tác phẩm Đồng Quang Vinh thổi sáo, sang tiết tấu khác lại chơi t’rưng, ching kram, đinh pá... Đặc biệt hơn, toàn bộ nhạc cụ của ban nhạc được cha của nhạc trưởng Đồng Quang Vinh là NSƯT Đồng Văn Minh chế tác, đồng thời được cải tiến và sử dụng sao cho phù hợp với sân khấu nghệ thuật hàn lâm. Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh cho biết: “Ban nhạc sử dụng nhạc cụ truyền thống Việt Nam đương nhiên có cải tiến, vì chúng không chuẩn theo hệ bình quân luật. Các nhạc cụ sẽ được Tây phương hóa, cổ điển hóa sao cho phù hợp. Tức là, mình vẫn giữ những nhạc cụ mang tính màu sắc của các dân tộc thiểu số Việt Nam và có cả nhạc cụ cải tiến, ví dụ sáo 6 lỗ là truyền thống, 10 lỗ là cải tiến; đàn t’rưng 1 dàn là truyền thống, 3 dàn là cải tiến”.

Tác phẩm biểu diễn của ban nhạc “Sức sống mới” hầu hết do nhạc trưởng Đồng Quang Vinh biên soạn lại từ các tác phẩm âm nhạc cổ điển của nhiều nhà soạn nhạc nổi tiếng thế giới, chẳng hạn như “Hãy nhìn trên đường” (của Christophe Barratier), “Lễ hội muông thú” (của Charles-Camille Saint-Saëns)... và các tác phẩm âm nhạc nổi tiếng của Việt Nam. Để có những buổi biểu diễn chất lượng và thăng hoa, Đồng Quang Vinh đã phải trải qua nhiều trăn trở, chỉnh sửa cũng như tìm đến các nhạc sĩ, nghệ sĩ gắn với nhạc cụ dân tộc hoặc âm nhạc dân tộc để được chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm.

Không chỉ lan tỏa giá trị nghệ thuật của nhạc cụ truyền thống tới công chúng Việt Nam, nhiều năm qua, ban nhạc “Sức sống mới” còn có những chuyến biểu diễn phục vụ công chúng tại Nhật Bản, Nga, Hoa Kỳ... Một dấu ấn đáng nhớ với vị nhạc trưởng, đó là năm 2018, Đồng Quang Vinh được Chính phủ Hoa Kỳ lựa chọn là đại diện duy nhất của ASEAN tham gia Dự án “Thúc đẩy thay đổi xã hội thông qua nghệ thuật”. Anh đã đưa những nhạc cụ từ tre, nứa, âm nhạc Việt Nam lan tỏa đến nhiều thành phố lớn của Hoa Kỳ và được đón nhận nồng nhiệt. Cũng tại dự án, anh tự tin thuyết trình chủ đề “Đưa âm nhạc Việt Nam đến với quốc tế” trong hội thảo về nghệ thuật. Để chứng minh sức sống của âm nhạc dân tộc, Đồng Quang Vinh đã thổi sáo, chơi đàn t’rưng, đinh pá ngay sau bài thuyết trình, làm “nóng” diễn đàn tại đây với những giai điệu truyền thống của Việt Nam mang sức sống mới.

“Thanh âm từ nhạc cụ tre, nứa là hồn cốt của âm nhạc Việt Nam. Tôi luôn tâm huyết và tìm mọi cách nâng tầm nhạc cụ dân tộc dẫu biết rằng con đường này không hề dễ dàng. So với nhạc cụ phương Tây, nhạc cụ tre, nứa Việt Nam dẫu thô mộc, đơn giản nhưng lại không bị can thiệp nhiều bởi yếu tố công nghệ nên khi chơi có lợi thế về thể hiện cảm xúc. Vì thế, nếu biết vận dụng một cách khéo léo, âm nhạc dân tộc sẽ đi được những chặng đường rất dài và xa trên hành trình chinh phục bạn bè quốc tế”, nhạc trưởng Đồng Quang Vinh chia sẻ.

NSND Quốc Hưng, Trưởng khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam đánh giá, không gian âm nhạc dân tộc luôn vận động và không ngừng phát triển, vì thế, các nghệ sĩ như Đồng Quang Vinh và ban nhạc "Sức sống mới" không chỉ là người biểu diễn mà còn là người sáng tạo không gian âm nhạc vì cộng đồng, vươn ra hội nhập quốc tế vừa mới mẻ, hiện đại, lại vừa hài hòa, đậm đà bản sắc văn hóa Việt, từ đó hoạt động ngày càng vững vàng trong môi trường quốc tế. 

Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh mơ ước ngày nào đó sẽ có một dàn nhạc dân tộc lớn, xứng tầm, hoàn toàn có thể kết hợp với dàn nhạc giao hưởng để tạo bước tiến mới cho âm nhạc Việt Nam.

Bài và ảnh: NGUYÊN HÀ