Xử lý rác thải Phú Quốc, bài toán khó giải?

Nhà máy rác "đắp chiếu" vì bị dân phản đối

Kể từ 1/12/2022, Nhà máy xử lý rác thải Bãi Bổn tạm ngưng chạy thử nghiệm đến nay, bãi rác "tạm" Đồng Cây Sao trở thành "núi rác", ngày càng phình to.

Nhà máy rác Bãi Bổn bị "đắp chiếu" do dân phản đối. Ảnh Hữu Tuấn

Mỗi ngày trên địa bàn TP Phú Quốc có hơn 200 tấn rác thải sinh hoạt, trong khi đó thu gom và tập kết chỉ đạt khoảng 160 tấn, chiếm 80%. Bãi rác "tạm" Đồng Cây Sao (xã Cửa Dương) đang trong tình trạng quá tải, tồn đọng trên 150.000 tấn và ngày càng phình to "thành núi rác", gây ô nhiễm nghiêm trọng cả một vùng rộng lớn.

Trong khi đó, phương thức thu gom rác thải chủ yếu hiện nay là thu gom bằng xe đẩy tay trên các tuyến đường chính và tuyến hẻm tại một số khu vực trên địa bàn phường Dương Đông và An Thới. Còn ở khu vực nông thôn thì phần lớn người dân tự thu gom rồi đốt hoặc thải bỏ ra khu vực công cộng như sông, rạch, khu vực đất trống… Thời gian thu gom, vận chuyển rác được thực hiện vào buổi tối đối với rác thải trong khu dân cư và buổi sáng đối với rác thải của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, tần suất thu gom 1 lần/ngày.

Bãi rác "tạm" Đồng Cây Sao, xã Cửa Dương ngày càng phình to. Ảnh Hữu Tuấn

Tuy nhiên, trong quá trình Nhà máy rác Bãi Bổn do Công ty TNHH Minh Thuận Thành chạy thử nghiệm đã gặp phải sự phản đối của người dân, buộc chính quyền UBND TP Phú Quốc có những kiến nghị lên UBND tỉnh Kiên Giang về tình hình hoạt động của nhà máy rác.

Ngày 12/12/2022, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thanh Nhàn có ý kiến chỉ đạo: Chấp thuận đề xuất của UBND TP Phú Quốc, giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ, Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Quốc cùng UBND TP Phú Quốc thành lập đoàn kiểm tra, nếu cần thiết sớm thu hồi chủ trương xử lý rác tại nhà máy, tránh để kéo dài ảnh hưởng đến tình hình xử lý rác của TP Phú Quốc.

Bà Nguyễn Thị Mai - Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Minh Thuận Thành cho biết: "Chúng tôi thật bất ngờ khi bị tạm ngưng chạy thử nghiệm. Chúng tôi đang làm rất tốt việc xử lý rác khi một ngày xử lý  hơn 150 tấn rác, góp phần giải quyết tình trạng ứ đọng rác thải trên địa bàn''.

Xử lý rác thải cũng cần có tâm huyết

Theo lãnh đạo Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Minh Thuận Thành cho biết, từ ngày 22/7 đến 22/8/2022 nhà máy này đã xử lý 2.157 tấn (bình quân khoảng 80 tấn/ngày), có 5 ngày cúp điện nhà máy không nhận rác. Ngày 22/8/2022 người dân rào cổng, nhà máy ngưng tiếp nhận rác đến hết ngày 27/9/2022.

Trong những tháng chạy thử nghiệm công suất bình quân đạt khoảng 150 tấn mỗi ngày. Ảnh Hữu Tuấn

Từ ngày 28/9 đến ngày 1/12/2022, xử lý 6.789 tấn (bình quân khoảng 111.3 tấn/ngày), trong khoảng thời gian này có 2 ngày cúp điện và 2 ngày dân chặn cửa vào nên nhà máy không nhận rác. Điều đáng nói, chỉ từ ngày 24/11 đến 1/12/2022, đã xử lý 1.285 tấn/7 ngày (bình quân khoảng 183,7 tấn/ ngày).

Trao đổi với phóng viên báo Kinh tế & Đô thị, bà Nguyễn Thị Mai - Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Minh Thuận Thành cho biết: "Thời gian chạy thử nghiệm, công ty rất tâm huyết trong việc triển khai dự án. Đã đầu tư nhiều về thiết bị, máy móc và tài chính. Nhà máy đã đầu tư 4 hệ thống tách, lọc lồng sàng phân loại và 1 lò đốt lớn".

Mặc dù được đầu tư khá bài bản nhưng nhà máy rác Bãi Bổn vẫn bị dân phản đối. Ảnh Hữu Tuấn

Đồng thời, để việc xử lý rác thải của TP Phú Quốc kịp thời và hiệu quả. Ngày 2/2/2023, công ty đã có công văn xin đăng ký lịch làm việc với Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang cùng với các sở, ban, ngành có liên quan để giải trình về quá trình chạy thử nghiệm.

Trước đó, 21/10/2022, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Lâm Minh Thành đã kiểm tra tình hình vận hành thử nghiệm nhà máy xử lý rác Bãi Bổn, xã Hàm Ninh, cũng đánh giá cao tình hình chạy thử nghiệm của nhà máy. Sở Tài nguyên và Môi trường cũng có những đánh giá tác động tích cực từ vận hành của nhà máy rác Bãi Bổn trong quá trình chạy thử nghiệm.

Bài toán xử lý rác thải khó tìm lời giải khi thiếu sự chung tay từ chính quyền, người dân và doanh nghiệp. Ảnh Hữu Tuấn

Trước khi Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Minh Thuận Thành được cấp phép chạy thử nghiệm xử lý rác thải, dự án nhà máy xử lý thải Bãi Bổn do công ty Toàn Cầu xử lý đã gặp phản sự phản đối của người dân khi bốc mùi hôi và xả thải ra môi trường, khiến tình trạng ô nhiễm tăng cao.

Ngày 21/9/2022, tại cuộc họp liên quan về phương án xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn TP Phú Quốc, ông Nguyễn Thanh Nhàn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang chỉ đạo, giao UBND TP Phú Quốc tiếp tục rà soát, hoàn chỉnh phương án theo hướng sớm hoàn thành đấu thầu lựa chọn nhà thầu xử lý rác tại bãi rác ''tạm'' Đồng Cây Sao. Đến ngày 10/10/2022, nếu không có nhà đầu tư tham gia đấu thầu, giao UBND TP Phú Quốc xây dựng phương án đầu tư, mua sắm lò đốt rác, trang thiết bị sàng lọc, phân loại rác, công trình phụ trợ... để tiến hành xử lý hết lượng rác tại bãi rác ''tạm'' Đồng Cây Sao.

Mặc dù đã có nhiều chỉ đạo sát sao từ UBND tỉnh Kiên Giang nhưng việc xử lý rác thải trên địa bàn TP Phú Quốc vẫn là một bài toán "mập mờ" không có "lời giải" phù hợp với xu thế phát triển nóng như hiện nay. Thiết nghĩ, việc xử lý rác thải đòi hỏi sự chung tay từ chính quyền, doanh nghiệp và người dân thì việc xử lý rác thải mới đạt hiệu quả.

Lãnh đạo Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Minh Thuận Thành mong muốn:

Để giảm tải lượng rác tồn đọng của TP Phú Quốc, kính đề nghị UBND tỉnh giao Nhà máy mỗi ngày xử lý 100 tấn rác cho đến khi UBND tỉnh lựa chọn được nhà đầu tư có tâm huyết, có năng lực, công nghệ, máy móc thiết bị và năng lực tài chính tốt hơn để thực hiện xây dựng Nhà máy xử lý rác đạt yêu cầu của địa phương.

Qua thực tế trong năm 2022, Nhà máy đã xử lý bình quân 100 tấn/ngày, với thời gian khoảng 3 tháng mà không bị tồn đọng.

Công ty cam kết sẽ hợp tác chặt chẽ và bàn giao Nhà máy cho nhà đầu tư mới sau khi được UBND tỉnh lựa chọn để xử lý rác theo đúng quy định; đúng Luật Bảo vệ Môi trường. Nhằm giảm tối đa áp lực xử lý rác cho địa phương...