Triển khai cửa khẩu thông minh Móng Cái - Đông Hưng

Đây được xem là bước đi đột phá trong quản lý biên giới, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy giao thương và hợp tác kinh tế biên mậu giữa hai nước. Cặp cửa khẩu Móng Cái (Việt Nam) - Đông Hưng (Trung Quốc) giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong giao thương khu vực biên giới phía Bắc, là điểm kết nối chiến lược giữa Việt Nam và khu vực Hoa Nam (Trung Quốc).

Trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số mạnh mẽ, việc xây dựng mô hình cửa khẩu thông minh tại đây là yêu cầu cấp thiết cả về thực tiễn lẫn chiến lược. Thống kê cho thấy, lưu lượng người và hàng hóa qua cửa khẩu tăng nhanh, trung bình mỗi ngày 18.000-20.000 lượt người và gần 800 phương tiện, có thời điểm gấp đôi dịp cao điểm, gây quá tải hạ tầng, ùn tắc, phát sinh chi phí.

Trong khi đó, yêu cầu đảm bảo an ninh biên giới, phòng chống buôn lậu, dịch bệnh ngày càng phức tạp, đòi hỏi hệ thống kiểm soát hiện đại ứng dụng công nghệ giám sát thời gian thực, dữ liệu lớn, AI để nhận diện rủi ro sớm. Việc xây dựng cửa khẩu thông minh sẽ là động lực phát triển kinh tế khu vực, thu hút doanh nghiệp logistics, thương mại điện tử, tạo việc làm, tăng thu ngân sách, nâng cao năng lực cạnh tranh với các cửa khẩu khác trong khu vực Việt - Trung và ASEAN - Trung Quốc.

Triển khai xây dựng Đề án, tháng 7.2025, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành quyết định kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng cửa khẩu thông minh do Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban; Ban Quản lý Khu kinh tế là cơ quan thường trực.

Trên cơ sở đó, Ban Quản lý Khu kinh tế Quảng Ninh đã phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng Đề án thí điểm cửa khẩu thông minh tại cửa khẩu quốc tế Móng Cái - Đông Hưng, gửi báo cáo Thủ tướng Chính phủ và khẩn trương lấy ý kiến 11 bộ, ngành để hoàn thiện nội dung đề án, đảm bảo tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với định hướng chung về chuyển đổi số trong quản lý biên mậu.

Đến thời điểm hiện tại, Đề án đang được hoàn thiện để trình UBND tỉnh báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Theo nội dung Đề án, Cửa khẩu thông minh Móng Cái - Đông Hưng được xây dựng với lộ trình 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2025-2026): Tại khu vực cầu Bắc Luân I, triển khai mô hình kiểm soát người xuất nhập cảnh thông minh cho cư dân biên giới, dự kiến hoàn thành trong năm 2025. Tại khu vực cầu Bắc Luân II, xây dựng hạ tầng kỹ thuật cửa khẩu thông minh, lắp đặt luồng chuyên dụng và trang thiết bị để vận hành xe tự hành không người lái IGV, hoạt động 24/7; xây dựng Trung tâm điều hành thông minh (IOC) theo kế hoạch khung, hoàn thành cuối năm 2026.

Giai đoạn 2 (2027-2030): Mở rộng phạm vi và quy mô cửa khẩu Bắc Luân I, tăng số lượng luồng kiểm soát tự động phục vụ cả cư dân biên giới và khách du lịch. Tại Bắc Luân II, tiếp tục mở rộng mô hình cửa khẩu thông minh cho cả người và hàng hóa. Dự kiến ứng dụng mô hình vận chuyển hàng hóa tự động IGV hoặc mono-rail (sky-rail) tùy theo nhu cầu thực tế. Đồng thời đầu tư Công viên logistics Bắc Luân II, Trung tâm thương mại điện tử - triển lãm hàng xuất nhập khẩu, kho hậu cần thông minh và các hạ tầng phụ trợ khác, tạo thành tổ hợp cửa khẩu - logistics - thương mại hiện đại, kết nối liên hoàn giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Đặc biệt, hệ thống quản lý cửa khẩu sẽ được số hóa hoàn toàn, ứng dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt, quét vân tay, mã QR, hộ chiếu điện tử... đồng bộ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và xuất nhập cảnh. Việc kiểm soát người, hàng hóa và phương tiện qua lại sẽ được tự động hóa, rút ngắn thời gian làm thủ tục, giảm chi phí, hạn chế tiếp xúc trực tiếp, góp phần phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và đảm bảo an ninh biên giới.