Thúc đẩy hợp tác quốc tế, cùng vượt qua thách thức

Quan hệ đối thoại ASEAN-EU được thiết lập năm 1977 và nâng lên thành đối tác chiến lược năm 2020. Sau 45 năm, quan hệ hai bên tiến triển tích cực, bao trùm các lĩnh vực như: Chính trị-an ninh, kinh tế-thương mại, văn hóa-xã hội và hợp tác phát triển. Trong “Chiến lược hợp tác của EU với Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương” ngày 19-4-2021, EU khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và mong muốn hợp tác sâu rộng với ASEAN. Về kinh tế-thương mại-đầu tư, EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba (sau Trung Quốc và Mỹ) với tổng giá trị thương mại hai chiều năm 2021 đạt 268,9 tỷ USD. EU cũng là nhà đầu tư trực tiếp (FDI) lớn thứ hai (sau Mỹ) của ASEAN với tổng FDI năm 2021 đạt 26,5 tỷ USD.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Ảnh: dangcongsan.vn

EU là một trong những đối tác đầu tiên thúc đẩy hỗ trợ ASEAN trong ứng phó với dịch Covid-19 và phục hồi sau đại dịch với gói hỗ trợ “Team Europe” trị giá 800 triệu euro. EU cam kết bổ sung cho “Chương trình hỗ trợ các nước Đông Nam Á ứng phó với đại dịch” 20 triệu euro và đã tổ chức hai lần đối thoại giữa các chuyên gia y tế của hai bên về vaccine ngừa Covid-19. Hai bên chia sẻ sự ủng hộ đối với chủ nghĩa đa phương, tự do hóa thương mại và liên kết kinh tế, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình...

Việt Nam là quốc gia ASEAN đầu tiên có tất cả khuôn khổ hợp tác về chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh với EU; có nhiều cơ chế về hợp tác chuyên ngành, duy trì trao đổi đoàn và tiếp xúc các cấp, nhất là cấp cao. EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba, thị trường nhập khẩu lớn thứ năm và là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ sáu của Việt Nam. Sau hơn hai năm thực hiện Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA), kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và EU trong 10 tháng đầu năm 2022 đạt hơn 52 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 14 của EU.

Năm nay, ASEAN-EU kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ đối thoại. Đây là lần đầu tiên ASEAN và EU tổ chức hội nghị cấp cao kỷ niệm tại EU với sự tham gia của lãnh đạo các nước thành viên. Việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng lãnh đạo các nước ASEAN tham dự Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-EU có ý nghĩa quan trọng, thể hiện tinh thần chủ động, tích cực và đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam trong ASEAN cũng như đối với cộng đồng quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh khu vực và thế giới đang đối mặt với nhiều diễn biến phức tạp, thách thức khó lường.

Năm 2023, Việt Nam sẽ cùng Luxembourg, Hà Lan và Bỉ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023). Trong nửa thế kỷ qua, quan hệ giữa Việt Nam và 3 nước trên phát triển tốt đẹp, ngày càng đi vào chiều sâu thông qua duy trì trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao, phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế. Luxembourg, Hà Lan và Bỉ đều thuộc nhóm đối tác kinh tế-đầu tư hàng đầu của Việt Nam ở châu Âu; có các thế mạnh, tiềm năng riêng biệt trong hợp tác với Việt Nam.

Quan hệ Việt Nam-Luxembourg phát triển tốt đẹp trong nhiều lĩnh vực, nổi bật là về đầu tư và hỗ trợ phát triển. Tính đến tháng 1-2022, Luxembourg có 51 dự án đầu tư với tổng số vốn là 2,1 tỷ USD và tập trung vào một số lĩnh vực như công nghiệp xây dựng, công nghiệp chế biến thực phẩm, thông tin truyền thông và công nghệ cao. Luxembourg là một trong những nước EU sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA), thương mại song phương tăng nhanh kể từ khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực. Luxembourg coi Việt Nam là một trong những nước ưu tiên trong hỗ trợ phát triển với tổng viện trợ đến nay đạt 129 triệu euro. Hai bên hiện đang trao đổi, thúc đẩy khả năng hợp tác trong các lĩnh vực nông nghiệp sinh thái, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Quan hệ Việt Nam-Hà Lan được đánh giá là điển hình của mối quan hệ năng động và hiệu quả, phát triển tốt đẹp trên tất cả lĩnh vực như: Chính trị-ngoại giao, kinh tế, giáo dục-đào tạo, quốc phòng, an ninh... và ngày càng đi vào chiều sâu. Hai nước đã thiết lập đối tác chiến lược về thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước (tháng 10-2010), đối tác chiến lược về nông nghiệp bền vững và an ninh lương thực (tháng 6-2014) và đối tác toàn diện (tháng 4-2019). Hà Lan là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam ở châu Âu và là nhà đầu tư lớn nhất của EU tại Việt Nam. Trao đổi thương mại song phương 9 tháng năm 2022 đạt 8,2 tỷ USD, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2021. Hà Lan có 380 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đạt 13,5 tỷ USD. Hai năm qua, Hà Lan đã hỗ trợ Việt Nam 1 triệu liều vaccine ngừa Covid-19 và các trang thiết bị y tế trị giá 43 tỷ đồng để phòng, chống dịch. Hai bên tích cực hợp tác tại các tổ chức và diễn đàn đa phương quốc tế và khu vực, nhất là trong khuôn khổ Liên hợp quốc, ASEM, ASEAN-EU.   

Quan hệ Việt Nam-Bỉ đang phát triển tích cực, nhất là về thương mại, đầu tư và nông nghiệp. Hai nước đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược về nông nghiệp (2018). Bỉ là thị trường xuất khẩu lớn thứ 6 của Việt Nam trong EU, với kim ngạch thương mại hai chiều tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, trong 10 tháng năm 2022 đạt hơn 4 tỷ USD. Trong những năm qua, Bỉ đã dành 300 triệu USD viện trợ phát triển cho Việt Nam, hỗ trợ Việt Nam 100.000 liều vaccine ngừa Covid-19 vào năm 2021.

Hiện nay, Việt Nam và Bỉ đang mở rộng hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, trong đó có các hoạt động: Xử lý bom mìn, quân y, khoa học kỹ thuật quân sự, trao đổi và đào tạo học viên quân sự. Hai bên đã ký Thỏa thuận khung về mối quan hệ và hợp tác giữa hai Bộ Quốc phòng (trao đổi các đoàn quân sự, trao đổi thông tin liên quan đến chính sách quốc phòng, giúp đào tạo, huấn luyện quân sự và thể thao quân sự, hợp tác quân y)...

Chuyến thăm chính thức Luxembourg, Hà Lan và Bỉ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính góp phần tăng cường, củng cố quan hệ giữa Việt Nam với 3 nước trên; khẳng định vị thế ngày càng tăng của Việt Nam trong quan tâm, ưu tiên của 3 nước đối với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đồng thời giúp Việt Nam mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực thế mạnh của mỗi nước, phù hợp với nhu cầu phát triển của Việt Nam như công nghệ dược phẩm, logistics (Luxembourg), kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo (Hà Lan), kinh tế biển, nông nghiệp sinh thái (Bỉ); khuyến khích 3 nước nói riêng và các nước EU nói chung đầu tư vào hạ tầng chiến lược của Việt Nam như: Chuyển đổi số, logistics, cảng biển và hỗ trợ chống biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh...

Chúng ta tin tưởng rằng, chuyến thăm chính thức Luxembourg, Hà Lan, Bỉ và tham dự Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-EU của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ thành công tốt đẹp, phát đi thông điệp về một Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, sẵn sàng phối hợp cùng các nước đối phó với các thách thức, xây dựng môi trường khu vực hòa bình, ổn định và phát triển bền vững.