Thành tựu 30 năm xây dựng và phát triển các khu chế xuất, khu công nghiệp tại TP Hồ Chí Minh

Những thành tựu

Ngày 27/10, Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp (Hepza) tổ chức Hội nghị tổng kết 30 năm xây dựng và phát triển các KCX - KCN TP Hồ Chí Minh, nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động của các KCX - KCN và đề ra phương hướng nhiệm vụ cho giai đoạn những năm tiếp theo.

Ông Hứa Quốc Hưng, Trưởng Ban quản lý Hepza cho biết, trong giai đoạn đầu thực hiện chính sách đổi mới, Chính phủ chủ trương làm thí điểm một mô hình kinh tế nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư, phát triển kinh tế phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Mô hình KCX đầu tiên của cả nước - KCX Tân Thuận đã ra đời vào ngày 25/11/1991.

Vượt qua những khó khăn thử thách, từ thành công của mô hình KCX Tân Thuận, lần lượt các KCX - KCN tại TP Hồ Chí Minh, cũng như hầu hết tỉnh, thành trong cả nước được thành lập. Sau 30 năm, TP Hồ Chí Minh có 3 KCX và 14 KCN đi vào hoạt động, góp phần thực hiện các mục tiêu thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước. Từ đó, các KCX - KCN giải quyết việc làm, du nhập kỹ thuật và kinh nghiệm quản lý tiên tiến, tăng năng lực xuất khẩu, tạo nguồn thu ngoại tệ và góp phần thúc đẩy kinh tế, xã hội của TP Hồ Chí Minh phát triển.

Theo thống kê lũy kế đến tháng 9/2022, các KCX - KCN đã thu hút được 1.674 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký 12,5 tỷ USD. Trong đó, vốn đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng 45%. Bình quân hàng năm, các KCX - KCN thu hút hơn 260 triệu USD vốn đầu tư nước ngoài, chiếm tỷ trọng 58% vốn đầu tư nước ngoài của TP Hồ Chí Minh trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp.

Giá trị xuất khẩu trung bình hàng năm của KCX - KCN đạt 7 tỷ USD, chiếm trên 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của TP Hồ Chí Minh. Trung bình, các KCX - KCN hàng năm nộp ngân sách Nhà nước hơn 22.000 tỷ đồng, chiếm 6% thu ngân sách thành phố (không kể dầu thô); Giải quyết việc làm cho hơn 281.000 lao động, chiếm 6% lực lượng lao động của TP Hồ Chí Minh.

Tại TP Hồ Chí Minh, nhiều KCX - KCN đã hoạt động được hơn một nửa thời hạn của dự án, như: KCX Tân Thuận, Linh Trung 1 và 2; KCN Bình Chiểu, Tân Thới Hiệp, Vĩnh Lộc, Tân Bình, Tân Tạo, Tây Bắc Củ Chi, Hiệp Phước giai đoạn 1. Doanh nghiệp tại các KCX - KCN đang do dự đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới máy móc thiết bị do thời gian còn lại ngắn (chỉ còn hơn 20 năm, một số khu chưa tới 20 năm).

Tuy nhiên, theo đánh giá, sau 30 năm hình thành và phát triển KCN - KCX cũng bộc lộ nhiều vướng mắc, hạn chế như: Hiệu quả thu hút đầu tư, sử dụng đất chưa cao; Mô hình tổ chức hoạt động KCX chậm được đổi mới; Hạ tầng một số KCN thiếu đồng bộ; Một số KCN đã được thành lập hoặc có quyết định đầu tư mở rộng chậm được triển khai…

Giải pháp thu hút nhà đầu tư nước ngoài

Để thu hút các nhà đầu tư vào KCN - KCX, ông Trần Tựu, Tổng Giám đốc Công ty Savipharm trong KCX Tân Thuận cho biết, để giữ chân các nhà đầu tư với các dự án hiệu quả hiện có, khuyến khích, mời gọi các nhà đầu tư mới với các dự án được ưu tiên lựa chọn, thành phố cần tiếp tục hoàn thiện môi trường đầu tư thuận lợi và các chính sách khuyến khích đầu tư.

Trước hết, thành phố cần nghiên cứu đơn giản tối đa các thủ tục hành chính; Hoàn thiện các quy trình đầu tư, danh mục các dự án đầu tư ưu tiên lựa chọn; Công bố các chủ trương của thành phố về việc ổn định và phát triển các KCX - KCN hiện có; Sớm hoàn thiện và công bố Bản Quy hoạch phát triển các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố đến năm 2040…

Theo ông Hứa Quốc Hưng, Trưởng Ban quản lý Hepza, một trong những yếu tố quan trọng góp phần quyết định cho sự phát triển các KCX - KCN của TP Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung là cơ chế quản lý “một cửa, tại chỗ”. Cơ chế này ra đời và vận hành lần đầu tiên cùng với việc ra đời và phát triển của KCX Tân Thuận và đã có đóng góp thiết thực trong việc xây dựng, phát triển thành công các KCN - KCX.

Do vậy, Ban quản lý Hepza đề nghị thành phố và Trung ương tiếp tục duy trì, cho phép Ban Quản lý thực hiện cơ chế “một cửa, tại chỗ” trong giai đoạn phát triển mới, tạo môi trường và các điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hoạt động đầu tư, là yếu tố quan trọng góp phần thực hiện thành công Đề án Định hướng phát triển các khu chế xuất, khu công nghiệp TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2022 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2040, sau khi được phê duyệt.

Bên cạnh đó, Theo ông Hứa Quốc Hưng, để thu hút đầu tư FDI, TP Hồ Chí Minh cũng cần tập trung xây dựng mới các KCN theo mô hình KCN chuyên ngành như công nghiệp dược, công nghệ thông tin, điện điện tử, cơ khí chế tạo, lương thực thực phẩm… gắn với chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo nhằm phát triển bền vững các KCX - KCN.

Các KCX - KCN cần tăng dần tỷ suất thu hút đầu tư bình quân trên 1 ha đất, từ trung bình 6,23 triệu USD/ha lên 15 triệu USD/ha vào năm 2025. Đồng thời, nâng cao năng suất lao động và trình độ chuyên môn kỹ thuật của công nhân, người lao động trong các KCX - KCN.