Serbia sẵn sàng xuống tiền để bảo vệ ông lớn khí đốt Nga

Serbia đang chuẩn bị mua lại cổ phần của Nga trong công ty năng lượng chiến lược Naftna Industrija Srbije (NIS) như một bước đi nhằm tránh nguy cơ bị Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt. Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic đưa ra thông báo này trong cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình quốc gia RTS ngày 5.1.

Hiện tại, NIS chủ yếu thuộc sở hữu của các "ông lớn" năng lượng Nga là Gazprom Neft (50%) và Gazprom (6,15%), trong khi chính phủ Serbia nắm giữ 29,87% cổ phần. Tổng thống Vucic khẳng định, Serbia có đủ nguồn lực tài chính để mua lại cổ phần của Nga ngay lập tức nếu cần thiết.

“Chúng tôi có đủ tiền để mua ngay. Nếu giá trị công ty được định giá khoảng 1 tỉ euro, thì số tiền chúng tôi cần là khoảng 600 triệu... Dù là 500, 600 hay 700 triệu, điều đó không quan trọng” - ông nói.

Tuy nhiên, ông cũng đặt câu hỏi về mục tiêu thực sự của các lệnh trừng phạt từ Mỹ khi cho rằng, việc bán cổ phần NIS sẽ mang lại nguồn tài chính ngay lập tức cho Nga. Theo ông, các lệnh trừng phạt dự kiến có thể được áp đặt từ ngày 10 hoặc 13 tháng 1.

Theo báo cáo năm 2023 của chính phủ Serbia, giá trị tài sản của NIS được ước tính khoảng 4,4 tỉ euro. Mặc dù vậy, các tuyên bố của Tổng thống Vucic chưa làm rõ cơ sở cho các con số mà ông đưa ra.

Đồng thời, Bộ trưởng Năng lượng Serbia - bà Dubravka Dedovic - cũng công bố kế hoạch thành lập một nhóm công tác nhằm đàm phán một hợp đồng cung cấp khí đốt dài hạn với Nga, với mục tiêu đạt được các điều kiện thuận lợi hơn.

“Duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Nga là ưu tiên tuyệt đối của chúng tôi” - bà Dedovic nhấn mạnh.

Trong khi đó, công ty NIS khẳng định hoạt động kinh doanh vẫn diễn ra bình thường và không có bất kỳ sự gián đoạn nào trong chuỗi cung ứng.

Căng thẳng xoay quanh NIS phản ánh áp lực địa chính trị mà Serbia phải đối mặt. Kể từ khi xung đột Ukraina bùng phát vào năm 2022, Mỹ và các nước phương Tây đã áp đặt nhiều lệnh trừng phạt lên các công ty Nga. Serbia, dù giữ quan điểm trung lập và tiếp tục duy trì quan hệ kinh tế mật thiết với Nga, đang phải chịu sức ép lớn từ Mỹ và EU yêu cầu tham gia các biện pháp trừng phạt.

Trước đó, Phó Thủ tướng Serbia Aleksandar Vulin đã chỉ trích rằng, Mỹ đang sử dụng lệnh trừng phạt NIS như một cách để gây áp lực buộc Serbia phải “quay lưng” với Nga.

Một trong những phương án mà Serbia cân nhắc là giảm tỉ lệ cổ phần của Nga tại NIS xuống dưới 50% nhằm tránh các biện pháp trừng phạt. Vấn đề này cũng đã được Tổng thống Vucic thảo luận trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov.

Dù đối mặt với những thách thức lớn, Tổng thống Vucic khẳng định, Serbia sẽ làm mọi cách để bảo đảm sự ổn định và an ninh năng lượng quốc gia. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng, tương lai gần sẽ không mang lại “nhiều tin tốt” cho người dân Serbia.