Chìa khóa đảm bảo an sinh xã hội

Quỹ Bảo hiểm Y tế (BHYT) là công cụ chính để đảm bảo nguồn tài chính cho chính sách bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí y tế cho người dân, đặc biệt là khi xảy ra bệnh tật hoặc tai nạn. Tuy nhiên, hiện nay, mặc dù tỉ lệ tham gia BHYT đã đạt trên 95%, nhưng còn khoảng 5% dân số chưa tham gia trong đó phần lớn là lao động tự do, người thu nhập thấp hoặc sống ở vùng sâu, vùng xa, đồng nghĩa với việc vẫn còn một bộ phận người dân dễ rơi vào tình trạng nghèo đói khi phải đối mặt với bệnh tật.

5% dân số chưa tham gia, tương đương hàng triệu người, đồng nghĩa với rủi ro tài chính y tế của họ rất lớn, dễ bị nghèo hóa khi ốm đau. Khi xảy ra bệnh nặng, hệ thống y tế vẫn phải gánh chi phí, tạo áp lực lên ngân sách và quỹ bảo hiểm. Mục tiêu an sinh toàn dân chưa hoàn thành, ảnh hưởng tới tính bền vững của hệ thống.

Theo lộ trình mà Bộ Y tế đề ra, việc miễn viện phí sẽ triển khai theo ba giai đoạn, mức đóng BHYT cũng sẽ tăng theo. Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên; cũng từ năm 2026, người tham gia BHYT là người thuộc hộ gia đình cận nghèo, người từ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, được áp dụng mức hưởng 100% chi phí khám, chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi.

Giai đoạn sau năm 2030 hướng miễn viện phí toàn dân trong phạm vi gói dịch vụ cơ bản, sàng lọc 3-5 bệnh phổ biến.

Lãnh đạo Bộ Y tế cho rằng, muốn triển khai hiệu quả chính sách miễn viện phí phải dựa trên nền tảng vững chắc là Quỹ BHYT, kết hợp với ngân sách Nhà nước và các nguồn lực xã hội hóa. Mục tiêu là chi trả các dịch vụ y tế cơ bản và thiết yếu, qua đó giảm thấp nhất gánh nặng tài chính cho người dân, đặc biệt nhóm yếu thế, người thu nhập thấp và đối tượng chính sách. Vì vậy, miễn viện phí phải đi đôi với việc bao phủ BHYT toàn dân, để toàn xã hội “chia sẻ chi phí” với người ốm đau.

Một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong việc triển khai chính sách miễn viện phí hiệu quả là công tác quản lý và minh bạch hóa Quỹ BHYT. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng Quỹ BHYT được sử dụng đúng mục đích và không có lạm dụng, trục lợi. Ở đây có trách nhiệm rất lớn của Bảo hiểm xã hội Việt Nam - đơn vị được giao nhiệm vụ tổ chức thực hiện BHYT

Điều này không chỉ đảm bảo tính bền vững của Quỹ mà còn tạo niềm tin cho người dân vào hệ thống bảo hiểm y tế, giúp người dân tình nguyện tham gia BHYT, tăng tỉ lệ bao phủ. Việc tăng cường giám sát và sử dụng công nghệ thông tin trong quản lý chi phí y tế sẽ giúp giảm thiểu sự lãng phí và cải thiện hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Sự tham gia đồng bộ từ các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dân, cùng với việc tăng cường minh bạch và quản lý chặt chẽ Quỹ BHYT là những yếu tố cơ bản để đạt được mục tiêu Chỉ thị số 52-CT/TW ngày 3.10.2025 của Ban Bí thư về thực hiện BHYT toàn dân trong giai đoạn mới.