Vướng mắc trong thủ tục khởi kiện doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội

Nợ bảo hiểm xã hội tăng báo động

Theo BHXH tỉnh Quảng Nam, đến nay, tổng số tiền nợ, chậm đóng BHXH, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp, Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (gọi chung là BHXH) trên toàn tỉnh hơn 366 tỉ đồng, tăng hơn 72 tỉ đồng so với cùng kỳ năm 2023, ảnh hưởng đến quyền lợi của hơn 50.000 người lao động (NLĐ).

Ông Nguyễn Thanh Danh - Giám đốc BHXH tỉnh Quảng Nam - cho hay, nguyên nhân khiến số nợ BHXH tăng cao đột biến là do tình hình kinh tế chung đang gặp khó khăn.

Toàn tỉnh có 993 đơn vị chậm đóng BHXH từ 3 tháng trở lên (hơn 137 tỉ đồng), nhiều đơn vị khó thu do đã giải thể, phá sản, "mất tích", ngừng hoạt động...

Đơn cử như Công ty TNHH Gift By Design Việt Nam (huyện Thăng Bình) sau thời gian dài chậm đóng BHXH hơn 1,8 tỉ đồng và tham gia BHXH cho NLĐ chưa đúng quy định, đã ngừng hoạt động từ tháng 6.2020, khiến hàng trăm NLĐ lâm vào khó khăn, vướng mắc trong giải quyết chế độ BHXH.

Ông Nguyễn Quí Quý - Phó Giám đốc Sở LĐTBXH, Trưởng đoàn Thanh tra liên ngành BHXH của tỉnh cho biết, sau mỗi đợt thanh, kiểm tra, một số doanh nghiệp có chuyển biến nhưng vẫn còn nhiều doanh nghiệp trây ỳ, trốn đóng BHXH.

Khó khởi kiện

Theo ông Phạm Thế Hiển - Giám đốc BHXH huyện Thăng Bình, tình trạng chậm đóng tiền bảo hiểm có phần do lãi suất chậm đóng như hiện nay thấp hơn so với lãi suất vay ngân hàng; một số doanh nghiệp để nợ đọng BHXH không có khả năng trả nợ, doanh nghiệp có chủ sử dụng lao động bỏ trốn, mất tích… chưa có chế tài hoặc hướng dẫn cụ thể để giải quyết quyền lợi cho NLĐ.

Ông Phan Xuân Quang - Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Quảng Nam - cho biết, theo quy định hiện hành, tổ chức Công đoàn là đơn vị được trao quyền khởi kiện ra tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH.

Tuy nhiên, trước khi tổ chức Công đoàn khởi kiện, doanh nghiệp và NLĐ phải trải qua quá trình hòa giải, giải quyết tranh chấp quyền lợi tại UBND cấp huyện; phải có ủy quyền của toàn bộ NLĐ. Trong khi đó, cán bộ Công đoàn cơ sở là người hưởng lương tại doanh nghiệp... Đây là những quy định rất khó áp dụng trên thực tế nên hầu như không thực hiện được.

“Do đó, nên giao vai trò đại diện NLĐ khởi kiện ra tòa án đối với doanh nghiệp vi phạm pháp luật về BHXH, cho Công đoàn cấp trên trực tiếp, nhằm gỡ khó cho cán bộ Công đoàn cơ sở - những người hưởng lương tại doanh nghiệp” - ông Phan Xuân Quang đề xuất.

Phòng An ninh kinh tế (Công an Quảng Nam) đã phối hợp với BHXH Quảng Nam làm việc với các doanh nghiệp liên quan để đưa ra giải pháp, cam kết lộ trình thanh toán BHXH đảm bảo đúng quy định pháp luật, đảm bảo chế độ quyền lợi cho NLĐ, ngăn chặn kịp thời các vụ việc đình công, lãn công.