Khiếu nại, tố cáo có thể còn nhiều phát sinh trong lĩnh vực khoa học và công nghệ

Một đối tượng bị cơ quan chức năng xử lý vì thường xuyên quấy rối số điện thoại khẩn cấp 115 và Hệ thống đường dây nóng 1022 tỉnh Bình Dương: Ảnh: IT

Còn nhiều vấn đề “nóng” và “nhạy cảm” quyền sở hữu trí tuệ, lừa đảo trên không gian mạng

Chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng số đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh Bộ Khoa học và Công nghệ đã nhận được là 817 đơn, bao gồm 547 đơn khiếu nại và 22 đơn tố cáo, 248 đơn kiến nghị, phản ánh. Trong đó, số đơn đủ điều kiện xử lý 795 đơn.

Đơn thư khiếu nại trong quý II năm 2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ  là 167 đơn thư, trong đó đơn thư khiếu nại chủ yếu không thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ Khoa học và Công nghệ và các đơn vị thuộc Bộ.

Đi sâu vào tìm hiểu các nội dung các đơn khiếu nại cho thấy, thường không phải là khiếu nại hành chính và không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật khiếu nại, khiếu nại nhận được chủ yếu đơn khiếu nại của người sử dụng dịch vụ đối với bên cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ; khiếu nại liên quan đến xác lập quyền sở hữu công nghiệp.

Bên cạnh đó, đơn khiếu nại một số tổ chức làm phiền, quấy rối bằng điện thoại ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người dân, không được doanh nghiệp cho phép chuyển mạng giữ nguyên số; khiếu nại liên quan đến lĩnh vực đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng, nhà cửa, tư pháp.

Riêng đơn thư tố cáo, trong quý II năm 2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ tiếp nhận được 2 đơn, tuy nhiên, nội dung các đơn tố cáo nhận được phần lớn không liên quan đến cơ quan, cá nhân do Bộ Khoa học và Công nghệ trực tiếp quản lý, không thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ này.

Đơn tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ Khoa học và Công nghệ thường là đơn nặc danh, mạo danh; thông tin và nội dung nêu trong đơn không có cơ sở để xác định người vi phạm, hành vi vi phạm pháp luật do vậy đơn được lưu và theo dõi phục vụ công tác quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Nội dung tố cáo liên quan đến các lĩnh vực quản lý đất đai của một số địa phương; lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tố cáo việc vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong công tác cán bộ và hành vi tham nhũng quyền lực, tiêu cực trong công tác cán bộ; tố cáo làm lộ thông tin người tố cáo.

Theo nhận định từ phía Bộ Khoa học và Công nghệ, các nguyên nhân phát sinh khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực khoa học, công nghệ là do bắt nguồn từ sự hiểu biết của xã hội về sở hữu trí tuệ hiện nay vẫn còn chưa cao, người dân lúng túng trong việc áp dụng pháp luật về sở hữu trí tuệ, vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ còn xảy ra nhiều, phát sinh nhiều phản ánh, thắc mắc liên quan đến việc xác lập quyền sở hữu công nghiệp.

Một số cá nhân không nắm được quy định của pháp luật nên gửi đơn không đúng thẩm quyền hoặc hiểu tranh chấp với doanh nghiệp là vấn đề thuộc trách nhiệm giải quyết của Nhà nước.

Nhiều đối tượng khiếu kiện có nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật còn hạn chế, một số đối tượng lợi dụng quyền tự do dân chủ, quyền khiếu nại, tố cáo để khiếu kiện nhằm đạt được lợi ích riêng.

Việc giải quyết những tranh chấp giữa người sử dụng dịch vụ và nhà cung cấp dịch vụ không dứt điểm, chưa thoả đáng.

Trong thời gian qua, lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ có những thay đổi cả chiều sâu và chiều rộng; các lĩnh vực quản lý của Bộ cũng đang là những vấn đề “nóng” và “nhạy cảm” quyền sở hữu trí tuệ, lừa đảo trên không gian mạng, vì vậy, dự báo trong thời gian tới khiếu nại, tố cáo vẫn sẽ còn phát sinh và có thể xảy ra.

Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo

Theo chia sẻ của Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương, thời gian qua cho thấy bộ này đã triển khai nhiều nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt là công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế. 

Tính đến nay, Bộ đã tham mưu cho Chính phủ, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cùng các cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ, báo cáo, giải trình và trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp 5 dự án luật quan trọng thuộc lĩnh vực quản lý của bộ, gồm: Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) và Luật Công nghiệp công nghệ số.

Đây được xem là nền tảng cho lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Việt Nam.

Ông cũng cho rằng, sau khi Quốc hội thông qua 5 bộ luật hết sức quan trọng đã được coi là nền tảng trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Việt Nam.

"Những luật này được xây dựng từ 1-2 năm. Tuy nhiên, từ tháng 12/2024, với sự ra đời của Nghị quyết 57, nhiều nội dung, định hướng, chủ trương mới của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã được Bộ Khoa học và Công nghệ lồng ghép vào trong các luật", ông Phương cho biết thêm.

Trong quá trình thực hiện, thời gian rất ngắn nhưng đã "cởi bỏ" hết những khó khăn vướng mắc trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Điều này cũng góp phần thực hiện các mục tiêu đã được đề ra trong định hướng thời gian tới là thường xuyên tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo đối với các đơn vị trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ.