Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc tại dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn

Dự án BOT đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn đoạn Km45+100 đến Km108+500, kết hợp tăng cường mặt đường Quốc lộ 1 đoạn Km1+800 đến Km106+500 được triển khai từ năm 2015. Ngày 15-1-2020, tuyến cao tốc dài gần 65km này chính thức đi vào khai thác, được đánh giá là kỳ tích về tiến độ trong ngành giao thông vận tải, đáp ứng niềm mong mỏi chính quyền và nhân dân địa phương.

Để bảo đảm tính minh bạch và khách quan, nhà đầu tư đã chủ động mời Kiểm toán Nhà nước vào kiểm tra, giám sát. Chỉ tính riêng giai đoạn 2017-2020, đã có 5 kết luận kiểm toán được ban hành. Các kết luận ghi nhận những khó khăn, vướng mắc của dự án và nhà đầu tư, đánh giá việc tuân thủ pháp luật và kiến nghị Nhà nước xem xét hỗ trợ ngân sách cho dự án.

Phương tiện lưu thông trên cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn.

Hơn 5 năm đưa vào vận hành khai thác, tuyến cao tốc đã phục vụ hơn 11 triệu lượt phương tiện lưu thông an toàn, thông suốt, trong khi tuyến Quốc lộ 1 đã phục vụ hơn 18 triệu lượt, đảm bảo giao thông ổn định. Dù vậy, các vướng mắc về việc bố trí vốn ngân sách Nhà nước hỗ trợ dự án vẫn chưa được giải quyết.

Theo kết luận mới đây của Thanh tra Chính phủ, trong bối cảnh nguồn ngân sách Nhà nước còn khó khăn, thực hiện chủ trương huy động nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo phương thức đối tác công - tư, việc triển khai dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn bằng nguồn vốn của nhà đầu tư, hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng đáp ứng tiến độ, chất lượng, đúng mục tiêu đầu tư, góp phần giảm tải lưu lượng phương tiện, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông trên tuyến Quốc lộ 1, rút ngắn thời gian di chuyển, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân...

Theo Thanh tra Chính phủ, Dự án BOT Bắc Giang - Lạng Sơn được đưa vào khai thác, cùng với tuyến cao tốc Hà Nội - Bắc Giang (đã hoàn thành) và tuyến cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng (dự kiến hoàn thành năm 2026) sẽ tạo thành trục cao tốc hoàn chỉnh kết nối Thủ đô Hà Nội với Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, góp phần tăng năng lực vận tải, thúc đẩy giao thương quốc tế...

Tuyến cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, dự án không đạt mục tiêu ban đầu, hiệu quả thấp, đến thời điểm thanh tra doanh thu không đạt so với phương án tài chính trong Hợp đồng BOT và các phụ lục đã ký kết, dẫn đến doanh nghiệp dự án thu phí không đủ trả lãi, gốc vay ngân hàng.

Bên cạnh tác động của dịch Covid-19 khiến lưu lượng phương tiện giảm, Thanh tra Chính phủ chỉ ra rằng lưu lượng dự báo chưa sát, lưu lượng phương tiện thực tế thấp hơn nhiều so với dự báo ban đầu, dẫn tới thâm hụt doanh thu, phương án tài chính đã phê duyệt của dự án không còn đảm bảo để thực hiện.

Đặc biệt, việc không thu phí tại Trạm Km24+900, Quốc lộ 1 theo hoàn cảnh khách quan tại thời điểm thực hiện, cũng như việc miễn giảm phương tiện quanh Trạm thu phí Km93+160, Quốc lộ 1 đã làm ảnh hưởng đến phương án tài chính của dự án.

PGS, TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI) cho rằng, việc chậm xử lý thủ tục tăng vốn Nhà nước theo chủ trương được cấp có thẩm quyền phê duyệt, hay chậm xử lý vướng mắc tồn tại ở nhiều dự án BOT giao thông hiện nay đang ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ các dự án PPP và tâm lý các nhà đầu tư.

“Việc chậm xử lý vướng mắc tại các dự án làm cho nhà đầu tư vất vả hơn trong hoàn thiện hồ sơ khi có sự thay đổi chính sách. Đây là sự lãng phí rất lớn về thời gian, làm nguội đi khát vọng và đánh mất cơ hội cho nhà đầu tư góp sức phát triển đất nước”, PGS, TS Trần Chủng nhấn mạnh.

MẠNH HƯNG