Ngành công nghiệp ô tô của Đức đối mặt khủng hoảng

Sản lượng ô tô tại Đức đã giảm mạnh trong những năm gần đây, từ 5,6 triệu xe (năm 2017) xuống dưới 4 triệu xe (năm 2024) và con số này được dự báo sẽ còn tiếp tục đi xuống. Nửa đầu năm 2025, lợi nhuận của Mercedes-Benz giảm 56%, lợi nhuận của Porsche giảm mạnh tới 91% và của BMW cũng giảm 1/3 trong quý II. Bức tranh ảm đạm này không chỉ báo hiệu sự suy giảm ngắn hạn mà còn là chỉ dấu của một cuộc khủng hoảng dài hạn về khả năng cạnh tranh và chuyển đổi.

Theo Daily Sabah, có nhiều yếu tố khiến ngành sản xuất ô tô của Đức rơi vào khủng hoảng. Đầu tiên, đó là sự chậm trễ trong chuyển đổi. Trong nhiều năm, các nhà sản xuất ô tô Đức quá tự tin vào ưu thế kỹ thuật trong lĩnh vực động cơ đốt trong và phớt lờ "cuộc cách mạng" xe điện do Tesla của Mỹ cũng như các nhà sản xuất Trung Quốc dẫn đầu. Cùng với đó, việc Chính phủ Đức bãi bỏ những ưu đãi cho xe điện vào cuối năm 2023 đã dẫn đến sự sụt giảm đáng kể nhu cầu trong nước. Cơ sở hạ tầng trạm sạc không đầy đủ, giá cao và việc nhà nước bãi bỏ hỗ trợ đã làm suy yếu nghiêm trọng niềm tin của người tiêu dùng.

Ngành công nghiệp ô tô Đức đang trải qua giai đoạn khủng hoảng (ảnh minh họa). Ảnh: SHOP4EV

Về mặt khách quan, cuộc khủng hoảng năng lượng có tác động sâu sắc đến ngành công nghiệp ô tô. Sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát, Berlin không thể tiếp cận nguồn năng lượng giá rẻ từ Moscow, trong khi việc đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân nhanh chóng đẩy chi phí năng lượng lên cao. Giá điện công nghiệp tại Đức hiện cao gấp nhiều lần so với giá tại Mỹ hoặc Trung Quốc.

Dù mạnh về kỹ thuật, song Đức lại tụt hậu so với các đối thủ trong lĩnh vực phát triển phần mềm, tích hợp kỹ thuật số và công nghệ lái xe ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Các thương hiệu ô tô điện như Tesla và BYD đã định hình sản phẩm dựa trên nền tảng kỹ thuật số, trong khi các nhà sản xuất xe hơi Đức vẫn mắc kẹt trong mô hình truyền thống tập trung vào chất lượng cơ khí. Họ quên rằng ngày nay, sức mạnh của một thương hiệu xe hơi không chỉ được đo lường bằng hiệu suất động cơ mà còn bằng sự tinh vi của hệ sinh thái kỹ thuật số.

Những chính sách thiếu quyết đoán của chính phủ cũng góp phần làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng của ngành sản xuất xe hơi ở Đức. Những rào cản về thủ tục hành chính, tốc độ chuyển đổi năng lượng chậm chạp, cải cách thuế bị trì hoãn và chi phí nhân công cao đã làm xói mòn khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp mũi nhọn này.

Những áp lực từ bên ngoài tiếp tục làm bộc lộ điểm yếu về cấu trúc nội tại. Các tập đoàn sản xuất ô tô Trung Quốc-với vị thế nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, dẫn đầu toàn cầu về công nghệ pin, được hỗ trợ bởi các chính sách khuyến khích của nhà nước-đang phủ sóng khắp thị trường châu Âu nhờ nền tảng công nghệ cao, chi phí thấp, đối lập với sản phẩm Đức luôn giữ giá thành cao. Chưa hết, đòn thuế quan mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp lên ô tô nhập khẩu từ Đức và Liên minh châu Âu (EU) làm gia tăng áp lực thương mại lên nước này, khi mà thị trường Mỹ chiếm tới 13% kim ngạch xuất khẩu của Đức. 

Cuộc khủng hoảng trong ngành công nghiệp xe hơi Đức gây ra nhiều tác động, không chỉ về kinh tế mà cả về mặt xã hội. Từ lâu, ngành này đã phát triển thành một hệ sinh thái mang lại sinh kế cho hàng triệu người. Sản lượng sụt giảm, lợi nhuận giảm sút đồng nghĩa với hàng nghìn việc làm bị mất đi. Một số nhà sản xuất và công ty cung ứng lớn đang đẩy nhanh kế hoạch chuyển nhà máy sang Đông Âu hoặc châu Á. Sự suy yếu của mô hình phúc lợi xã hội dựa trên công nghiệp có thể dẫn đến bất bình đẳng xã hội ngày càng sâu sắc. Thất nghiệp gia tăng, bất ổn kinh tế, sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy... tất cả góp phần tạo nên "một phương trình" bất ổn, đe dọa ổn định chính trị của nước Đức./.