Bộ Tư pháp yêu cầu đổi mới công tác tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật

Tiếp nhận, xử lý chưa đồng bộ, chưa phát huy hiệu quả tối đa của hệ thống

Qua công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật, Bộ Tư pháp cho biết, nhiều văn bản quy phạm pháp luật bộc lộ hạn chế như quy định mâu thuẫn, chồng chéo, không còn phù hợp, gây khó khăn cho hoạt động quản lý Nhà nước, cản trở sản xuất, kinh doanh và ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp.

Thực tiễn triển khai công tác pháp chế cho thấy, nhu cầu của người dân và cộng đồng doanh nghiệp trong việc phản ánh, kiến nghị kịp thời về những bất cập của văn bản quy phạm pháp luật ngày càng cao.

Trong thời gian qua, việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật được thực hiện phân tán, chưa có cơ chế thống nhất. Một số bộ, ngành, địa phương có tiếp nhận ý kiến của người dân, doanh nghiệp nhưng chưa gắn trách nhiệm rõ ràng, còn tình trạng đùn đẩy, né tránh hoặc xử lý chậm.

Bên cạnh đó, việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật trước đây chủ yếu thực hiện qua văn bản giấy hoặc email, phân tán ở nhiều cơ quan, dẫn đến tình trạng xử lý chậm, thiếu minh bạch, khó giám sát. Trong bối cảnh Chính phủ đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia và yêu cầu cây dựng Chính phủ số, nền hành chính hiện đại, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, xử lý phản ánh, kiến nghị là cần thiết và cấp bách.

Ngày 5/2/2025, Bộ Tư pháp đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 244/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Ứng dụng công nghệ số trong việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật”. Trong đó có việc xây dựng, quản lý và vận hành Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật.

Hệ thống này bước đầu phát huy hiệu quả nhưng chưa có văn bản quy phạm pháp luật của cấp có thẩm quyền để áp dụng thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Đồng thời, chưa có quy định đầy đủ về nguyên tắc, quy trình, trách nhiệm phối hợp giữa các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh và các cơ quan có liên quan.

Do đó việc thực hiện vẫn chưa đồng bộ, thống nhất, chưa phát huy hiệu quả tối đa của hệ thống. Đặc biệt, thiếu cơ sở pháp lý vững chắc cho việc khai thác, sử dụng hệ thống để góp phần thúc đẩy chuyển đổi số, cải cách hành chính, nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật.

Vì vậy, việc xây dựng, ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định Quy chế tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị trên Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật là cần thiết.

Dự thảo quy chế phân định rõ thẩm quyền, hạn chế đùn đẩy trách nhiệm

Là cơ quan xây dựng dự thảo, Bộ Tư pháp cho biết, dự thảo Quyết định “Ban hành Quy chế tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị trên Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật” gồm 3 điều (từ Điều 1 đến Điều 3).

Quy chế kèm theo quyết định quy định về nguyên tắc, quy trình, cơ chế phối hợp, trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị các quy định pháp luật có mâu thuẫn, chồng chéo, không còn phù hợp trên Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật.

Đáng chú ý, theo kết quả đánh giá thủ tục hành chính của Bộ Tư pháp, Dự thảo Quyết định phân định cụ thể trách nhiệm giữa các bộ, ngành và địa phương, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót. Việc phân định phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, gắn trách nhiệm xử lý phản ánh, kiến nghị với rà soát văn bản quy phạm pháp luật.

Cụ thể, Bộ Tư pháp quản lý, vận hành, hướng dẫn khai thác, sử dụng hệ thống; theo dõi, đôn đốc, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ; cấp tài khoản truy cập cho các bộ, ngành, địa phương.

Trong khi đó, các bộ, cơ quan ngang bộ tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị liên quan đến văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực quản lý; UBND cấp tỉnh tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị liên quan đến văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành.

Việc phân quyền, phân cấp làm tăng tính chủ động, trách nhiệm của từng cấp, từng ngành; đảm bảo phản ánh, kiến nghị được xử lý nhanh chóng, đúng thẩm quyền, gần dân, sát thực tiễn. Qua đó, giúp nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, tạo sự đồng bộ từ Trung ương đến địa phương.

Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cho rằng, điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, địa phương để đảm bảo tính thống nhất.

Đặc biệt, hệ thống còn giúp giảm thiểu thủ tục giấy tờ, rút ngắn thời gian xử lý, tăng cường công khai, minh bạch trong quá trình xử lý phản ánh, kiến nghị. Mặt khác, nâng cao hiệu quả giám sát của người dân, doanh nghiệp đối với hoạt động quản lý Nhà nước; tạo kênh kết nối hai chiều giữa Nhà nước và công dân, khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia phản biện chính sách; tạo nền tảng quan trọng cho việc kết nối, liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương.

Với những ưu điểm nêu trên, dự thảo quyết định chính thức được ban hành sẽ phân định rõ thẩm quyền của từng cơ quan trong việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật. Từ đó, giúp hạn chế tình trạng chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm, bảo đảm tính minh bạch, hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước.