Bao giờ áp dụng tính giá điện như cước điện thoại?

Cùng một sản lượng điện, có hộ trả tiền tăng, có hộ trả tiền giảm

Việt Nam đang áp dụng giá điện một thành phần, tức trả theo điện năng tiêu thụ.

Đầu năm 2024, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thuê tư vấn tính toán, xây dựng Đề án "Nghiên cứu, xây dựng lộ trình áp dụng giá điện hai thành phần (giá công suất, giá điện năng) cho các nhóm khách hàng sản xuất và kinh doanh". Đến thời điểm hiện tại, Bộ Công Thương cho biết, nội dung đề án cũng đã được hoàn thiện.

Ông Trần Việt Hòa - Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) cho hay, cấu trúc giá điện 2 thành phần nghiên cứu cho tất cả các nhóm khách hàng giá bán điện, gồm giá công suất và giá điện năng cho các hộ ngoài sinh hoạt và các hộ sinh hoạt.

Theo đó, cơ chế giá điện hai thành phần dựa trên nguyên tắc nền tảng chi phí cung ứng điện và đặc điểm hộ tiêu dùng, đảm bảo khi áp dụng sẽ công bằng với các hộ tiêu thụ và hộ tiêu thụ chi trả chi phí mà họ gây ra cho hệ thống.

Đề án đã tính toán các thành phần về chi phí công suất biên dài hạn tới các cấp điện áp và chi phí điện năng biên phân bổ theo giờ cao thấp điểm.

Cùng với đó, biểu giá điện hai thành phần phản ánh đầy đủ các chi phí sản xuất kinh doanh điện và có điều tiết giá để không thay đổi giá điện bình quân được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Kết quả tính toán thể hiện rõ hiệu quả của giá điện hai thành phần khi duy trì doanh thu không đổi, nhưng nhiều hộ chi trả tăng và ngược lại nhiều hộ chi trả giảm so với mức chi trả hiện hành với cùng một sản lượng, một cơ cấu tiêu dùng.

Điều đó có nghĩa là chế độ sử dụng điện của khách hàng ảnh hưởng rất nhiều đến đơn giá họ phải trả, buộc họ phải luôn quan tâm điều chỉnh phù hợp, mang lại hiệu quả từ hai phía, cung ứng điện và tiêu dùng điện.

Cần nhanh chóng triển khai

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN cho hay, do việc thay đổi cơ chế giá điện sẽ ảnh hưởng rất lớn trên phạm vi rộng, đồng thời phải có thời gian để chuyển đổi về cơ sở vật chất, tổ chức... nên cần có lộ trình áp dụng theo từng giai đoạn phù hợp.

Công ty TNHH MTV vận hành hệ thống điện và thị trường điện (NSMO) cho rằng, trong quá trình triển khai thực hiện, cần tính đến những vấn đề phát sinh như nguồn lực và cơ sở hạ tầng điều độ, hệ thống công tơ của các khách hàng, sự phản ứng trái chiều trong các nhóm khách hàng...

Ông Nguyễn Minh Đức - Ban Pháp chế - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - cho hay, giá điện 2 thành phần nôm na giống với giá cước điện thoại cố định, tức là một số tiền cố định gọi là tiền thuê bao hàng tháng, dù không nghe gọi gì, gọi là giá công suất. Phần thứ hai là tính trên lượng điện năng tiêu thụ, gọi là giá điện năng.

Theo ông Đức, cơ chế biểu giá điện 2 thành phần phản ánh chính xác chi phí phải bỏ ra để phục vụ mỗi khách hàng, là chi phí đường dây, trạm biến áp và chi phí điện năng.

Ông lấy ví dụ, hai khách hàng sử dụng điện là một nhà hàng và một nhà máy. Nhà máy hoạt động đều đều 24/24, điện năng tiêu thụ ổn định. Nhà hàng thì chỉ sử dụng điện mạnh vào bữa trưa và bữa tối. Nếu sản lượng điện hai bên dùng như nhau thì công suất cực đại của nhà hàng lớn hơn, đường dây, trạm biến áp phải chuẩn bị công suất lớn hơn, chi phí lớn hơn.

Như vậy, tác động của giá điện 2 thành phần sẽ làm giảm việc bù chéo giữa các khách hàng. Thứ hai là tránh các khách hàng cứ đăng ký công suất lớn rồi không dùng.

Được biết, lãnh đạo Bộ Công Thương yêu cầu các cục, vụ thuộc bộ, EVN cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các cơ sở pháp lý, khoa học, thực tiễn, sớm triển khai áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần. Bởi đây là một sự đột phá lớn trong hoạt động kinh doanh điện năng của Việt Nam, phù hợp với lộ trình cải tổ ngành điện.